އިންސާނުންނަށް ލިބިފައިވާ ޢަދަދު ނުކުރެވޭހާ ގިނަގުނަ ނިޢުމަތްތަކަކީ މާތް ﷲގެ ދީލަތިވަންތަކަމެވެ. ފެނަކީ، ވައި ނުވަތަ އޮކްސިޖަން ފަދައިން އެއާއިނުލައި ނޫޅެވޭނެ އެއްޗެކެވެ. ފެނަކީ ހުރިހާ އެއްޗެއްގެ ދިރުންވެސްމެއެވެ. ޒަމްޒަމް ފެނަކީ އެހެން ހުރިހާ ފެނަކަށްވުރެ އަރާހުރި ފެނެކެވެ. މާތް ﷲ ޒަމްޒަމް ފެން ވަނީ މުޢްޖިޒާއެއްގެ ގޮތުގައި ލައްވާފައެވެ. އެފެން މާތްކުރައްވައި އޭގައި ބަރަކާތް ލައްވާފައެވެ. އެންމެހާ މުސްލިމުން އެފެނުގެ ޚާއްޞަކަމާއި އިތުރުކަން ދަނެއެވެ. އެފެން ބުއިމަށާއި ހޯދުމަށްޓަކައި މައްކާއަށް ދިއުމަށް ޝައުޤުވެރިވެއެވެ. ދަތުރު ހަދައިގެން ގޮސް ކުރާ އަޅުކަމަށްފަހު ފެން ބޮއި ލިބިގަނެއެވެ. މުޅީން ހިލޭ ލިބޭ އެބަރަކާތްތެރި ފެނުގައި ގިނަގުނަ ފައިދާތަކެއް ވެއެވެ. އެފެނުގެ ޢަޖައިބުކުރަނިވި ކަމަކީ އެއީއެވެ. ޒަމްޒަމް ފެނުގެ ފައިދާއަށް ބަލާލުމުގެ ކުރިން ޒަމްޒަމްގެ ތާރީޚު ކުރުގޮތަކަށް ހިއްސާކޮށްލުމަކީ ކިއުންތެރިންގެ ޝައުޤުވެރިކަން އިތުރުވާނެ ކަމެއްކަމުގައިދެކެވެ.
ޒަމްޒަމް ފެން
ޒަމްޒަމް ފެނަކީ ޒަމްޒަމް ވަޅުން ނަގާފެނެކެވެ. ޒަމްޒަމް ވަޅު ހުންނަނީ ސަޢޫދީ އަރަބިޔާގެ މައްކާގައެވެ. ގެފުޅުގެ އިރުން ގާތްގަޑަކަށް ވިހި ނުވަތަ އެކާވީސް މީޓަރުގެ ދުރުގައެވެ. ވަޅުގެ ފުންމިނުގައި ތިރީސް މީޓަރު އަދި ފުޅާމިނުގައި 1.08 އާއި 2.66 މީޓަރު ހުންނަކަމުގައިވެއެވެ. މިވަޅުން ފެންނަގާތާ ފަސްހާސް އަހަރަށްވުރެ ގިނަވެފައިވާ ކަމަށް ބުނެވެއެވެ. ޒަމްޒަމް ފެނަކީ މުސްލިމުންގެ ކާރީގައި ބަރަކާތްތެރި ފެނެކެވެ. ފެނުގެ އިޢުޖާޒީ ކަންތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. ޒަމްޒަމް ވަޅަކީ سيدنا إسماعيل عليه السلام އާއި އެކަލޭގެފާނުގެ މަންމާފުޅު ހާޖަރު عليها السلام އަށް މާތް ﷲ ދެއްވި ފެންއާރެކެވެ. سيدنا إبراهيم عليه السلام އެދެމައިކަނބަލުން އެކަނިމާއެކަނި، މިހާރު ކަޢުބާ ހުރި ހިސާބުގެ ކާރީ ހަނަފަސް ބިމަށް ދޫކުރައްވާފައި ވަޑައިގަތް އިރެވެ. ބިމުން ފެން އާރެއް މާތް ﷲ ފެޅުއްވީ އެދެމައިންނަށް ފެންބޯން ދެއްވުމަށެވެ. ހުރިހާ ޒަމާނެއްގެ ބައެއްގެ ކާރީގައިވެސް ޢަޖައިބު ކުރަނިވި ކަމެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ޒަމްޒަމް ވަޅަކީ ދުނިޔޭގައިވާ އެންމެ މަޝްހޫރު ވަޅެވެ. މުސްލިމުންގެ ކާރީ އެއަށް ދެވިފައިވާ މަތިވެރިކަމުންނެވެ. ޙައްޖުވެރިންނާއި ޢުމުރާވެރިންނާއި އެވަޅާއި ގުޅިފައިވާ ގުޅުމުންނެވެ. މިހުރިހާކަމަކަށްވުރެވެސް ބޮޑަށް ކީރިތިރަސޫލާ صلي الله عليه وسلم ގެބަސްފުޅެވެ. عن ابن عباس رضي الله عنهما قال : قال رسول الله "صلّى الله عليه وسلّم : (خَيْرُ مَاءٍ عَلَى وَجْهِ الْأرْضِ مَاءُ زَمْزَمَ فِيْهِ طَعَامُ الطُّعْمِ، وَشِفَاءُ السَّقْمِ، وَشَرُّمَاءٍ عَلَى وَجْهِ الْأرْضِ بِوَادِي بَرَهُوْتِ) المعجم الكبير. "ބިންމަތީގައިވާ އެންމެ ފައިދާބޮޑު ރަގަޅު ފެނަކީ ޒަމްޒަމް ފެނެވެ. އެއީ ކެއުމަކަށް ފުދޭ، އަދި ބަލިތަކަށް ހުރި ޝިފާއެކެވެ. ބިންމަތީގައި އެންމެ ނުބައިކަންބޮޑު ހަޑި ފެނަކީ ވާދީ ބަރަހޫތުގައިވާ ފެނެވެ."
(ނޯޓް: ވާދީ ބަރަހޫތު (وَادِي بَرَهُوْت) އަކީ ޔަމަނުކަރައިގެ ޙަޟަރުމައުތުގައިވާ ތަނެކެވެ. އެތާގައި "بِئْرُبَرَهُوْتُ" އެވެ، ކިއުނު ވަޅެއް ހުންނަކަމުގައި އިހުޒަމާނުގެ ބައެއް ވާހަކަތަކުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. އަދި އެވަޅުގެ ފުންމިނުގައި 250 މީޓަރު ހުންނަކަމުގައިވެސް ވެއެވެ.)
ޒަމްޒަމް އަށް ކިޔާ އެހެނިހެން ނަންތައް
ޒަމްޒަމް ވަޅާއި ޒަމްޒަމް ފެނަށް ކިޔާ ފަސްދޮޅަސް ނަމަށްވުރެ ގިނަނަން އައިސްފައިވެއެވެ. زَمْزَمُ، سُقيَا الحَاجّ، شَرابُ اْلابْرَار، طيْبَة، برَة ، عَافِيَة އަކީ މަޝްހޫރު ނަންތައް ކަމުގައި ފޮތްފޮތުގައި އައިސްފައިވެއެވެ.
މުޢްޖަމުލް ބުލްދާނުގައި ޔާޤޫތުލް ހަމަވީ ޒަމްޒަމަށް ކިޔާ އޮނަވިހި ނަމެއް ލިއުއްވާފައިވެއެވެ. އެއީ 1- زمزم، 2- زَمَمُ، 3- زُمّزْمُ، 4- زُمازمُ، 5- ركضة جبرائيل، 6- هزمة جبرائيل، 7- هَزمَة الْمَلَك، 8- اَلهَزمَة، 9- اَلرّكضَة، 10- الشَّباعَة، 11- شُبَاعةُ، 12- برَة، 13- مَضنُونَة، 14- تَكَتمُ، 15- شفاءُ سُقم، 16- طَعامُ طعْم، 17- شرابُ الْأبْرَار، 18- طَعَامُ الأبْرَار، 19- طيْبَة. އެވެ.
ލިސާނުލް ޢަރަބި ގައި އިބުނު މަންޒޫރު ޒަމްޒަމަށްކިޔާ ދިހަ ނަމެއް ނަގުލުކުރައްވާފައި ވެއެވެ. އޭގެތެރޭގައި މަތީގައި ބަޔާންކުރެވުނު ބައެއްނަންތައް ނުހިމެނެއެވެ. އަދި އޭގައި ނެތް ބައެއް ނަންތައް ގެންނަވާފައިވެއެވެ. އެއީ 1- زَمْزَمُ، 2- مَكْتُومَةُ، 3- مَضْنُونَةُ، 4- شُباعَةُ، 5- سُقْيا الرَّواءُ، 6- رَكْضَةُ جِبْرِيْل، 7- هَزْمَةُ جِبْرِيْل، 8- شِفاء سُقْمٍ، 9- طَعَامُ طُعْمٍ، 10- حَفِيْرَة عَبْدِ اْلمُطَّلِب. އެވެ. ޒަމްޒަމް ވަޅުގެ ނުވަތަ ޒަމްޒަމް ފެނުގެ ސިފަތަކާއި ގުޅިގެން އައިސްފައިވާ މިނޫން ނަންތައްވެސް އަލްފާރިސީ ލިއުއްވާފައިވެއެވެ. (بوابة الحرمين الشريفين – بئرزمزم)
ޒަމްޒަމް އާއި ބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ޙަދީޘުތައް
- عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال لأبي ذر وَقَدْ أَقَامَ بَيْنَ الْكَعْبَةِ وَأَسْتَارِهَا أَرْبَعِيْنَ مَا بَيْنَ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ لَيْسَ لَهُ طَعَامٌ غَيْرُهُ فَقَالَ النّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : ( إِنَّهَا طَعَامُ طُعْمٍ ) – صحيح مسلم
- عن جابر بن عبد الله يقول سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: (مَاءُ زَمْزَمَ لِمَا شُرِبَ لَهُ – إِنْ شَرِبْتَهُ تَسْتَشْفِي بِهِ شَفَاكَ اللهُ، وَإِنْ شَرِبْتَهُ لِشِبَعِكَ أَشْبَعَكَ اللهُ بِهِ، وَإِنْ شَرِبْتَهُ لِيَقْطَعَ ظَمَأَكَ قَطَعَهُ اللهُ، وَهِيَ هَزَمَةُ جِبْرِيلَ ضَرَبَهَا بِرِجْلِهِ فَنَبَعَ الْمَاءُ وَسُقْيَا اللهِ إِسْمَاعِيلَ) – سنن ابن ماجه
- عن ابن عباس رضي الله عنهما قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم (خَيرُ مَاءٍ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ مَاءُ زَمْزَمَ فِيْهِ طَعَامُ الطُّعْمِ وَشِفَاءُ السُّقمِ وَشرُّ مَاءٍ عَلَى وَجْهِ الْأرْضِ مَاءٌ بِوَادِي بَرَهُوتَ بقُبَّةٍ بِحَضرَمَوْتَ كَرِجْلِ الْجَرَادِ تُصْبِحُ تَتَدَفَّقُ وتُمْسي لَا بَلالَ فِيْهَا) – المعجم الكبير
- عن عبد الله بن الصامت من حديث طويل لأبي ذر رضي الله عنه جاء فيه: "فَأتَيْتُ زَمْزَمَ فَغَسَلْتُ عَنِّي الدِّمَاء وَشَرِبْتُ مِنْ مَائِهَا، وَلَقَدْ لَبِثْتُ يَا ابْنَ أخِي ثَلَاثِيْنَ بَيْنَ لَيْلَةٍ وَيَوْمٍ مَا كَانَ لِيْ طَعَامٌ إِلَّا مَاءُ زَمْزَمَ فَسَمِنْتُ حَتَّى تَكَسّرَتْ عُكَنُ بَطْنِي وَمَا وَجَدْتُ عَلَى كَبِدِي سُخْفَةَ جُوْعٍ". – أخرجه مسلم
- عن أبي جمرة الضبعي قال: كُنْتُ أُجَالِسُ ابْنَ عَبَّاسٍ بِمَكَّةَ فَأَخَذَتْنِي اْلحُمَّى فَقالَ أَبْرِدْهَا عَنْكَ بِمَاءِ زَمْزَمَ فَإنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلّمَ قَالَ: (اَلْحُمَّى مِنْ فَيْحِ جَهَنَّمَ فَأَبْرِدُوْهَا بِالْمَاءِ أَوْ قَالَ بِمَاءِ زَمْزَمَ) – أخرجه بخاري
މަތީގައިވާ ޙަދީޘުފުޅުތަކުން ދޭހަވާ ކަންތައް.
- ކެއުމެއްގެ ގޮތުގައި ފުދުން.
- ފަރުވާއަކަށްވުމާއިއެކު ކަރުހިއްކުން ފިލުވައިދިނުން. އަދި އެއީ ޖިބްރީލުގެފާނު ފައިންޕުޅު ޖައްސަވާ ފެޅުއްވި އާރެއްކަން.
- ބިންމަތީގައިވާ އެންމެ ބަރަކާތްތެރި މާތްފެން ކަމުގައިވުން.
- ހަށިގަޑަށް ދުޅަހެޔޮކަން ގެނެސްދީ ބަނޑުހައިހޫނުކަން ފިލުވައިދިނުން.
- ހުން އައިސްފައިވާ މީހާގެ ހަށިގަޑުން ހުން ފިލުވާލަދީ ފިނިކޮށްދޭކަން.
ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކުލެވޭ ޚާއްޞަކަންތައް
އެހެން ފެނާއި ތަފާތު އެތައް ޚާއްޞަކަންތަކެއް ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކުލެވިގެން ވެއެވެ. ތިރީގައި މިވަނީ ބައެއް ކަންތަކެވެ.
- ލޮނާއި މަޢުދަންގެ މާއްދާ ބޭނުންވާ މިންވަރަށް އެކުލެވިގެންވުމާއިއެކު އާދައިގެ އެހެން ފެނަށްވުރެ މަތީދަރަޖައަކަށް ކެލްސިއަމާއި، މެގްނޭޒިއަމް އެކުލެވިފައިވުން.
- އާދައިގެ ފެނުގައި ހުންނަ ވިހަ މާއްދާތައް ކަމަށްވާ ތިމަރައާއި ސެލެނިއަމް ފަދަ މާއްދާތައް ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކުލެވިފައިވާ މިންވަރު ނިސްބަތުން ދަށްވުމުން އާދައިގެ ފެނުގައި ހުންނަ ވިހަ މާއްދާތައް ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކެލެވިފައި ނުވުން.
- ފެން ނަގާތާ އެތައްހާސް އަހަރުތަކެއް ވީއިރުވެސް ޒަމްޒަމް ވަޅުގެ ފެން ނުހިނދުމާއި ވަޅުގައި ފެހިޖެހުމެއްނެތި، ތަޣައްޔަރު ކަމަކާއިނުލައި ބޯން ކަމުދާނޭހެން ދިގުމުއްދަތަކަށް ފެނުގެ ތާޒާކަން ހުރުން.
- ދުނިޔޭގެ އެހެން ގައުމުތަކުގައި ބިމުން ނަގާފެން ކެމިކަލް އަޅައިގެން ތައްޔާރު (ޓްރީޓް) ކުރާގޮތަށް ޒަމްޒަމް ފެން ތައްޔާރުކުރަން ނުޖެހުން.
ޒަމްޒަމް ފެނަކީ ކޮންމެ އިރެއްގައިވެސް އެންމެންނަށް ބޯން ކަމުދާ ފެނެކެވެ. ޒަމްޒަމް ފެން ބޮއިގެން އެއްވެސް މީހަކަށް އެއްވެސް ކަހަލަ ބައްޔެއް އަދި އެއްވެސް ކަހަލަ ގެއްލުމެއް ލިބިފައިވާކަމަށް އެގިފައިނުވެއެވެ.
ޒަމްޒަމް ފެނުގެ ފައިދާތައް
ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކުލެވިފައިވާ ގިނަގުނަ ފައިދާތަކުގެ ތެރެއިން ތިރީގައިވާ ފައިދާތައް ވެއެވެ.
- ކެންސަރު ބަލީގެ ފަރުވާއެއް ކަމުގައިވުން.
- ދަތާއި ހިރުގަޑަށް ދިމާވާ ބަލިތަކުގެ ފަރުވާއެއް ކަމުގައިވުން.
- ކުޑަކުދީންނާއި ބޮޑެތި މީހުންގެ ހަށިގަޑުގެ ދިފާޢީ ބާރުގަދަކޮށްދިނުން.
- ހަޖަމުކުރުމުގެ ސިސްޓަމު ވަރުގަދަކޮށްދީ ގޭސް އުފެދުމުން ސަލާމަތްކޮށްދިނުން.
- މަސައްކަތް ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާ ދުޅަހެޔޮކާއި ހުޝިޔާރުކަން އިތުރުކޮށްދިނުން.
- ބޮލުގައި ރިހުމާއި އަރިދަފުސް ރޯނގާގެ އިހްސާސްތަކުން މީހާ ސަމާލާތްކޮށްދިނުން.
- ހަށިގަޑަށް ބޭނުންވާ ފައިދާހުރި ކާނާގެ ބައިތައް އެކުލެވުމާއިއެކު ހަށިގަޑުގެ ބާރުގަދަކޮށްދިނުން.
- ހިތުގެ ބައްޔާއި ލޮލުގެ ބަލިތަކުގެ އަދި ހަކުރުބައްޔާއި ކިޑްނީގެ ބަލިތަކުގެ ފަރުވާއެއްކަމުގައިވުން.
- މީހާ އަވަހަށް މުސްކުޅިވުމާއި ހަގުރާމަކޮށް ހަންގަޑު އޮމާންކޮށް ރީތޮކޮށް ބެހެއްޓުމަށް އެހީތެރިވުން.
- ޙައްޖު މޫސުމުގައި، ޙައްޖުވެރިން އަޅުކަން އަދާކުރުމުގައި ހިތްވަރާއި ބާރު އެމީހުންގެ ހަށިތަކަށް ގެނެސްދިނުން.
އަދި މިނޫންވެސް އެތައް ފައިދާތަކެއް ޒަމްޒަމް ފެނުގައި އެކުލެގެންވެއެވެ.
ޒަމްޒަމް ފެން ބުއިމުގެ އަދަބުތައް
ޠަވާފުކޮށް ނިމިގެން ޒަމްޒަމް ފެން ބޯއިރު ނުވަތަ އެހެން ތަނެއްގައިވެސް ފެން ބުއިމުގައި ތިރީގައިވާ އަދަބުތަކަށް ރިޢާޔަތްކުރުން މުހިއްމެވެ.
- ފެންބުއިމުގެ ކުރިން ބިސްމި ކިއުން. (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَحِيْمِ)
- ކަޢުބާއަށް ކުރިމަތިލައިގެން ހުރެ ފެން ބުއިން.
- ކަނާތުން ފެން ބުއިން.
- ފެންތަށްޓަށް ނޭވާ ނުލުމާއި ތިން ފަހަރުމަތިން ފެންބޮއި ނިންމުން.
- ފެންބޮއި ނިމިގެން މާތް ﷲ އަށް ޙަމްދުކޮށް ދުޢާކުރުން. (اَلْحَمْدُ لِلهِ – اَلّلهُمَّ إنِّيْ أسْألُكَ عِلْمًا نَافِعًا،وَرِزْقًا وَاسِعًا، وَشِفَاءً مِنْ كُلِّ دَاءٍ بِرَحْمَتِكَ يَاأرْحَمَ الرَّاحِمِيْنَ)
ސުންނަތްވެގެންވާ ގޮތަކީ ޠަވާފުކޮށް ނިމިގެން ސަޢުޔު ކުރުމުގެ ކުރިން ޒަމްޒަމް ފެން ބުއިމެވެ. ޒަމްޒަމް ފެން ކޮޅަށް ހުރެގެންނާއި އިށީދެ އިދެގެންވެސް ބޮވިދާނެއެވެ. ރަގަޅު ގޮތަކީ އިށީދެ އިދެގެން ބުއިމެވެ. އެކަމަކު އިށީނުން ދަތިކަމުގައިވާނަމަ ކޮޅަށް ހުރެ ބުއިމަކުން މައްސަލައެއް ނެތެވެ.
ބައެއް ކުށްހީތައް
ޒަމްޒަމް ފެނާއި އެފެނުން ކުރެވޭ ބޭނުންތަކާއި ދޭތެރޭ ބައެއް މީހުންގެ މެދުގައި ކުށްހީތައް އުފެދި ވިސްނުން ތަފާތު ވެފައިވެއެވެ. ތިރީގައި މިވަނީ ބައެއް ކުށްހީތަކާއި އޭގެ ރަގަޅު ގޮތެވެ.
- ޒަމްޒަމް ފެނުން މައްޔިތާގެ ކަފުން ދޮވުމަކީ ސުންނަތެއް ކަމުގައި ބައެއް މީހުން ދެކެއެވެ. – މިއީ އަސްލެއް އޮތް ކަމެއްނޫނެވެ.
- ޒަމްޒަމް ފެން މަސްޖިދުލް ޙަރާމް އިން ބޭރަށް ގެންދިއުމުން އޭގެ ބަރަކާތް ކެޑޭކަމަށް ބައެއް މީހުން ދެކެއެވެ. – މިއީ ޞައްޙަގޮތެއް ނޫނެވެ.
- ޒަމްޒަމް ފެން ބޯންޖެހެނީ ހަމައެކަނި ޙައްޖާއި ޢުމްރާގެ އަޅުކަން އަދާކުރާ ދުވަސްވަރުގައި ކަމަށް ބެއެއް މީހުންގެ މެދުގައި ވާހަކަ ފެތުރިފައިވެއެވެ. – މިއީ ބޮޑު ގޯހެކެވެ.
ޙަޤީޤަތަކީ ޒަމްޒަމް ފެން ބުއިމަކީ ސުންނަތެކެވެ. އަދި ޒަމްޒަމްފެން ބުއިމަކީ ލާޒިމު ކަމަކަށް ނުވާއިރު ޒަމްޒަމް ފެން ކޮންމެ ވަގުތެއްގައި، ކޮންމެ ތަނެއްގައިހުރެ ވެސް ބޮވިދާނެއެވެ.