ﷲ އަށް ވަކީލުކުރުމަކީ، ތިމާއަށް ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ފައިދާ ލިބެނިވި ކަންތައްތައް ޙާސިލް ކުރުމުގަޔާއި ތިމާއަށް ގެއްލުންލިބެނެވި ކަންތައްތަކުން ދުރުވެ ސަލާމަތްވުމުގައި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ހިތުގެ އަޑިން ބަރޯސާކޮށް ޔަޤީންކުރުމެވެ. (އިބްނު ރަޖަބު ރަޙިމަހުއްﷲ)
އެހެންކަމުން މި ތަޢުރީފުން ދަލީލުލިބެނީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި ފައިދާ ލިބެނިވިކަންތައް ޙާސިލްކުރުމުގައި ﷲއަށް ކުރެވޭ ޢިއްތިމާދަކީ (ޔަގީން ކަމަކީ) ނުވަތަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފައިދާއެއް ކޮށްދެއްވެވޭނީ ނުވަތަ ގެއްލުމަކުން ސަލާމަތްކޮށްދެއްވާނީ ހަމައެކަނި ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ޔަޤީންވާ ޔަޤީންވުމަކީ އެއީ ވަކީލުކުރުމެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ޔަޤީންކަމެއް އަޅުގަނޑުމެންގެ ހިތްތަކަށް ލިބިއްޖެނަމަ އެހެން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ބަރޯސާއެއް ނުކުރާނެއެވެ.
ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވަކީލުކުރުމާ ބެހޭގޮތުން ވާރިދުވެފައިވާ ބައެއް އާޔަތްތަށް ތިރީގައި އެވަނީއެވެ.
1- ((اَللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَؕ وَعَلَى اللّٰهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ الۡمُؤۡمِنُوۡنَ)) މާނައީ ﷲ ފިޔަވާ އެހެން އިލާހަކު ނުވެއެވެ.އަދި ފަހެ މުއުމިނުން ވަކީލު ކުރަނީ ﷲ – ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށެވެ. (ތަޣާބުން13 ، މުޖާދަލާ10)
2- ((وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا)) އަދި އަވަހާރަވުމެއްނުވާ، ދިރިދެމިވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއަށް ކަލޭގެފާނު ވަކީލުކުރައްވާށެވެ! އަދި އެކަލާނގެއަށް حمد އާއެކު، تسبيح ވިދާޅުވާށެވެ! އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންގެ ފާފަތަކުގެ خبر މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ކަލަކު ކަމުގައި އެކަލާނގެ ފުދެއެވެ. (ފުރްޤާން 58)
3- ((وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ، الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ ، وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ، إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ))
އަދި عزيز ވަންތަ، رحيم ވަންތަ ރަސްކަލާނގެއަށް ކަލޭގެފާނު وكيل ކުރައްވާށެވެ! އެކަލާނގެއީ، ކަލޭގެފާނު (ނަމާދަށް) ތެދުވެވަޑައިގަންނަވާހިނދު، ކަލޭގެފާނު ދެކެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. އަދި سجدة ކޮށް ނަމާދުކުރާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ކަލޭގެފާނު حركات ތެރިވެ ވަޑައިގަންނަވާތީވެސްމެއެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެކަލާނގެއީ، މޮޅަށް އައްސަވާވޮޑިގެންވާ، މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. ޝުޢްރާ (217-220)
ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ވަކީލުކުރުމަކީ ސަބަބުތަކުގައި ހިފައިގެން ވަކީލު ކުރުމެވެ. މިސާލަކަށް ބަލިވުމުން ފަރުވާނުކޮށް ހަމައެކަނި ދުޢާ ކުރުމަކީ ވަކީލުކުރުމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ތަވާކުލު ކުރުމެވެ. މި ހިސާބުން އުފެދޭ ސުވާލަކީ ސަބަބުތަކުގައި ހިފުމުން ވަކީލް ކުރުމާއި ފުށުއަރާނެތޯއެވެ.؟
ސުންނަތުގެ ދަލީލުގެ ތެރެއިން:
ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ގެ އަރިހަށް ވަޑައިގެންނެވި ސަޙާބީއަކު އެކަލޭގެފާނަށް ދެންނެވިއެވެ." ތިމަންނަގެ ޖަމަލު ބަނދެފައި ﷲއަށް ވަކީލު ކުރަންވީތޯއެވެ. ނޫންނަމަ ނުބަނދެ ދޫކޮށްލާފައި ﷲއަށް ވަކީލުކުރަންވީތޯއެވެ.؟ ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީސްކުރެއްވިއެވެ: (ޖަމަލު ބަނދެލާފައި ﷲއަށް ވަކީލުކުރުމަށެވެ.)"
އިސްވެދިޔަ ދަލީލުތަކަށް ވިސްނާލުމުން އެނގެނީ ވަކީލުކުރުން އޮތީ ސަބަބުތަކުގައި ހިފައިގެންކަމެވެ. ހަމައެކަނި ތިމަންނާ ﷲ އަށް ވަކީލުކޮށްފީމޭބުނެ ދެއަތް އުރާލައިގެން ހުރުމަކުން އެއީ ޙަޤީޤި ވަކީލު ކުރުމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ކީރިތި ރަސޫލާގެ ޙަދީސް ފުޅެއްގެ މާނައިގާ ވެއެވެ:ދޫނިސޫފާސޫއްޕަށް ރޯދި ދެއްވާ ފަދައިން ތިޔަބައިމީހުނަށްވެސް ﷲ ރިޒުޤުދެއްވާނެތެވެ.އެސޮރުމެން ވެސް ހެދުނާ ހާލިތައް ދޫކޮށް ރިޒު ހޯދަން ދަނީއެވެ. އަދި ހަވީރު ވާއިރު ރިޒުޤާޢިގެން އެނބުރި ހާއްޔަށް އާދެއެވެ. މިއީ ވަކީލު ކުރުމުގެ ވަރަށް ރަނގަޅު މިސާލެކެވެ. މަސައްކަތަކާނުލައި ކަންކަން ޙާޞިލް ކުރުމަށްއެދި ތިބުމަކީ ވަކީލު ކުރުމެއްނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތޯއެވެ. ކަންކަން ޙާޞިލުވާނީ ގަދައަޅައި މަސައްކަތް ކޮށްގެންނެވެ.