ޞަދަޤާތް ދޭއިރު އެކަމުގެ މާތްކަން ހިތަށް ގެންނާށެވެ.

ޞަދަޤާތް ދިނުމުގެ މާތް ކަމުގެ ވާހަކައަށް އަލި އަޅުވާލުމުގެ ކުރިން އަހަރުމެން މިހޭދަ ކުރަނީ މާތް ވެގެންވާ ރަމަޟާން މައްސަރު ކަމަށް ވާތީ މިމައްސަރު ގައި ޞަދަޤާތް ދިނުމުގައި ރަސޫލާގެ ޢަމަލު ފުޅު ބެހެއްޓެވި ގޮތް އަންގައިދޭ ޙަދީޘެއް ގެންނަން ގަސްތު ކުރަމެވެ. އެހެނީ މިބަރަކާތްތެރި މައްސަރަކީ އަބަދާއަބަދު އެންމެނަށް ލިބޭނެ މައްސަރެއް ނޫނެވެ. ވީމާ، އެކެލޭގެފާނުގެ ޢަމަލު ފުޅުން ފިލާވަޅު ލިބިގަތުން މުހިންމެވެ. عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ، قَالَ : كَانَ رَسُولُ اللَّهِ  صلى الله عليه وسلم   ، أَجْوَدَ النَّاسِ ، وَكَانَ أَجْوَدُ مَا يَكُونُ فِي رَمَضَانَ حِيْنَ يَلْقَاهُ جِبْرِيلُ ، وَكَانَ جِبْرِيْلُ يَلْقَاهُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ رَمَضَانَ فَيُدَارِسُهُ القُرْآنَ ، فَلَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم   ،حِيْنَ يَلْقَاهُ جِبْرِيلُ أَجْوَدُ بِالْخَيْرِ مِنَ الرِّيحِ الْمُرْسَلَةِ ." (مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ) މާނައީ: ޢައްބާސްގެފާނުގެ ދަރިކަލުން (ޢަބްދު اللَّهِ) رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ގެ ކިބައިން ރިވާ ވެގެންވެއެވެ. އެ ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.  ރަސޫލު اللَّهِ صلى الله عليه وسلم  އަކީ މީސްތަކުންކުރެ އެންމެ ދީލަތިފުޅު ސާހިބާއެވެ. ރަމަޟާންމަހު، އެ ކަލޭގެފާނާއި ޖިބުރީލުގެފާނު ބައްދަލު ކުރައްވާ ހިނދު، އެކަލޭގެފާނުގެ ދީލަތިފުޅުކަން އިތުރު ވެގެން ދެއެވެ. އަދި ޖިބުރީލުގެފާނު ރަމަޟާން މަހުގެ ކޮންމެ ރެޔަކު އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް ވަޑައިގެން އިތުރު އެކަލޭގެފާނުގެ އަރިހުން ޤުރްއާން އަޑު އައްސަވައެވެ. ފަހެ، ރަސޫލު اللَّهِ صلى الله عليه وسلم  ގެ އަރިހަށް ޖިބުރީލުގެފާނު ވަޑައިގަންނަވާ ހިނދު، އެކަލޭގެފާނުގެ ހެޔޮ ޢަމަލުފުޅު ތައް އިތުރުވެ، ޖެހެމުންދާ ވައިރޯޅި އަށްވުރެ ވެސް އެކަލޭގެފާނުގެ ދީލަތިފުޅު ކަން އިތުރުވެއެވެ.

ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި އުޚްތުންނޭވެ! ޞަދަޤާތް ދިނުމުގައި ﷲ ގެ ރުހި ވޮޑިގަތުމާއި ޘަވާބު ލިބިގަތުން ފިޔަވައި އެހެން ކަމެއް ހިތުގައި ނުބާއްވާށެވެ. ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ ސޫރަތުލް އިންސާނުގެ 7 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވަނީ (وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا*إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا) މާނައީ އަދި އެތަކެއްޗަށް ލޯބި ހުރުމާ އެކުވެސް، މިސްކީނުންނާއި، ޔަތީމުންނާއި، ހައްޔަރު ވެފައިވާ މީހުންނަށް އެއުރެން ކާތަކެތި ކާންދެތެވެ. (ބުނަމުންނެވެ.) ތިމަންމެން ތިޔަބައިމީހުންނަށް ކާންދޭކަން ކަށަވަރީ، اللَّه ގެ وجه ފުޅަށްޓަކައެވެ. ތިޔަބައިމީހުންގެ ކިބައިން އެކަމުގެ އުޖޫރައެއް، އަދި ޝުކުރެއް ވެސް ތިމަންމެން ނޭދެމުއެވެ.

ޞަދަޤާތް ދިނުމުގެ މާތްކަމުގެ ތެރެއިން

ޞަދަޤާތަކީ އަޅާގެ އީމާންކަން ފުރިހަމަ ވެގެންވާ ކަމުގެ ދަލީލެވެ. ހަމަ ކަށަވަރުން ﷲ ކީރިތި ޤުރުއާނު ގައި ތަޤުވާވެރި މުއުމިނުންގެ ސިފަ ބަޔާން ކުރައްވަމުން ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވަނީ (الم ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ﴿٢﴾ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ) މާނައީ: الم މިއީ އެ ފޮތެވެ. އެ ފޮތާ މެދަކު ޝައްކެތް ނެތެވެ. (މިފޮތަކީ) تقوى ވެރިންނަށްހުރި ހިދާޔަތެކެވެ. (2) އެއުރެންނީ، ޣައިބަށް އީމާންވާ، އަދި ނަމާދު ގާއިމް ކުރާ، އަދި ތިމަން ރަސްކަލާނގެ އެއުރެންނަށް ދެއްވި ތަކެތިން ހޭދަކުރާ މީހުންނެވެ.

އީމާން ކަމުގެ އަހުލުވެރިންގެ ސިފަތަކުގެ ތެރެއިން ﷲގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ލިބިގަތުމަށްޓަކައި ޞަދަޤާތް ދިނުމާއި ޒަކާތް ދިނުން ހިމެނެއެވެ. އެހެނީ އެކަމުގައި ހިދާޔަތާއި ޙަޔާތުގެ އަނދިރިކަމުން އަލި ނޫރު ލިބިގެންވެއެވެ. އިމާމު މުސްލިމުގެ ރިވާޔަތެއްގައިވާ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم  ގެ ޙަދީޘް ފުޅެއްގެ މާނާގައި ވެއެވެ. ޞަދަޤާތަކީ، އަޅާގެ އީމާންކަން ފުރިހަމަ ކަމުގެ ހެއްކެކެވެ.

ބަރަކާތް ޙާޞިލު ވުމުގެ ސަބަބު ތަކުގެ ތެރެއިން ޞަދަޤާތް ދިނުން ވެއެވެ.

ﷲ ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 261 އަދި 262 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. {مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ . الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنْفَقُوا مَنًّا وَلا أَذًى لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ . الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى ۙ لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ މާނައީ: اللَّه ގެ މަގުގައި، އެއުރެންގެ މުދާ ހޭދަކުރާ މީހުން ހޭދަކުރާ ތަކެތީގެ މިސާލަކީ ކޮންމެ ކުރާގަނޑެއްގައި ސަތޭކަ އޮށް ހުންނަ ހަތް ކުރާގަނޑު އުފައްދާ އޮށެއްގެ މިސާލެވެ. اللَّه އިރާދަކުރައްވާ މީހަކަށް (ޘަވާބު) ގިނަގުނަ ކުރައްވައެވެ. އަދި، اللَّه އީ، ތަނަވަސް ވަންތަ، މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ. އެއުރެންގެ މުދާ، اللَّه ގެ މަގުގައި ހޭދަކޮށް، ދެން އެއަށްފަހު، އެއުރެން ހޭދަކުރި އެއްޗަކާ ގުޅިގެން ކަލަގޮވުމެއްނުވާ، އަދި (ބަހުން ނުވަތަ ޢަމަލުން ވިޔަސް) އުނދަގުލެއް ނުދޭ މީހުންނަށް އެއުރެންގެ އުޖޫރަ (އެބަހީ: ޘަވާބު) އެއުރެންގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެ حضرة ގައި އެއުރެންނަށް ވެއެވެ. އަދި، އެއުރެންގެ މައްޗަކަށް އެއްވެސް ބިރެއް ނެތެވެ. އަދި އެއުރެންނީ ހިތާމަކުރާނޭ ބަޔަކު ކަމުގައިވެސް ނުމެވޭމެއެވެ.

އިމާމު ބުޚާރީ ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم  ގެ އަރިހުން ރިވާ ކުރައްވާފައިވާ ޤުދުސިއްޔަ ޙަދީޘް ފުޅެއްގައި ވެއެވެ. {اللَّه ތަޢާލާ ވަޙީކުރެއްވިއެވެ. {އޭ އާދަމުގެ ދަރިޔާއެވެ! (ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ހުއްދަކުރެއްވި ކަންކަމުގައި) ތިބާ ހޭދަކުރާށެވެ. (އޭރުން) ތިބާގެ ރިޒުޤު ތަނަވަސް ކުރެއްވޭ ހުއްޓެވެ.}

ޞަދަޤާތް ދިނުމުން اللَّه ބަރަކާތް ލައްވާކަން މި ރިވާޔަތުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގިގެން ދެއެވެ. އިމާމު މުސްލިމްގެ ރިވާޔަތެއްގައި ވެއެވެ. މާތް اللَّه ، އެ ކަލޭގެފާނަށް ރުއްސުންލެއްވި އަބޫ ހުރައިރަތުގެފާނުގެ ކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. (އެ ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.) މާތް ނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. (އިސްވެދިޔަ އުންމަތެއްގެ) މީހަކު އެއް ފަހަރަކު ތަނަވަސް ހާމަ މައިދާނެއްގައި ހިނގާފައި ދަނިކޮށް (ބޯމަތީގައި އޮތް) ވިލާ ގަނޑަކުން ބުނާ އަޑުއިވުނެވެ. އެވެނި ނަމެއްކިޔާ މީހާގެ ބަގީޗާއަށް (ގޮސް) ފެން ވެއްސާށެވެ! ފަހެ، އެ ވިލާގަނޑު އެއްފަރާތަކަށް ކެހިގެންގޮސް، ކަޅުކުލައިގެ ހިލަތަކެއްހުރި ބިމަކަށް އެ ވިލާގަނޑު ގައިވާ ފެންތައް ވެއްސިއެވެ. ފަހެ، އެތާނގައި ފެންދެމޭ ގޮތަށް ބިންގަނޑު ގައި އަޑި ވެފައިވާ ތަނަކުން ލާފައި، އެފެންތައް ގޮސް، ތިރީގައި ހަމައަށް، އެއްވަރުކޮށް އޮތް ބިމަކަށް ފެންތައް ޖަމާވިއެވެ. ފަހެ، އެ (ވިލާގަނޑުން އެ އަޑުއިވުނު) މީހާ، އެ ވިލާގަނޑުން ފެންވެއްސި ދިމާ އޮޅުންފިލުވައި، އެ ދިމާއަށް ގޮސް ބެލިއެވެ. އޭރު އޭނާއަށް ފެނުނީ، އެ ބަގީޗާގައި ހުރި މީހަކު، އޭނާގެ އުދަލިން ބިންގަނޑު ކޮންނަމުން، އެ ފެންތައް އެކި ދިމަދިމާއަށް ފޮނުވަން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދާތީއެވެ. ފަހެ، ހިނގާފައި އައި މީހާ އެބަގީޗާގެ ވެރިމީހާއާ ސުވާލުކުރިއެވެ. އޭ اللَّه ގެ އަޅާއެވެ! ތިބާގެ ނަމަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ އޭނާ ބުންޏެވެ. (ތިމަންނާއަށް ކިޔަނީ) އެވެނި ނަމެކެވެ. އެއީ، އެ ވިލާގަނޑުން އޭނާއަށް އަޑުއިވުނު ނަމެވެ. ފަހެ، އެ ބަގީޗާގެ ވެރިމީހާ ހިނގާމީހާއި ސުވާލުކުރިއެވެ. އޭ اللَّه ގެ އަޅާއެވެ! ތިބާ ތިމަންނާގެ ނަން އޮޅުންފިލުވީ ކޮންކަމަކާ ހެއްޔެވެ؟ އޭނާ ބުންޏެވެ. މި ތަނަށް ވާރޭވެހުނު ވިލާގަނޑުން ބުނާތީ ތިމަންނާ އަޑު އެހީމެވެ. އެވެނި ނަމެއް ކިޔާ މީހާގެ ބަގީޗާއަށް (ގޮސް) ފެންވެއްސާށެވެ! އެ އިވުނު ނަމަކީ، ތިބާ ތިޔަބުނި ނަމެވެ. ފަހެ، ތިބާ މިބަގީޗާގައި ކުރަނީ ކޮން ކަމެއްހެއްޔެވެ؟ އެ މީހާ ބުންޏެވެ. ތިބާ އޮޅުންފިލުވުމުގެ ގޮތުން ސުވާލު ކުރީތީ، އަޑުއަހާށެވެ! އަހަރެން މި ބަގީޗާ އިން ލިބޭ އެއްޗެއްގެ ހިސާބު ހަމައަށް ބަލަމެވެ. އެއަށްފަހު، އޭގެ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި ޞަދަޤާތުގެ ގޮތުގައި ނެރެމެވެ. އަދި އަނެއް ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި އަހަރެންނާއި އަހަރެންގެ އަނބިދަރީން ބޭނުންކުރަމެވެ. ބާކީހުންނަ ތިންބައިކުޅަ އެއްބައި އަނެއްކާ ވެސް މި ބަގީޗާގައި އިންދުމަށް ބޭނުންކުރަނީއެވެ.

ފިތުނައާއި ބަލިތަކުން ސަލާމަތް ވުމުގެ ސަބަބެއް ކަމުގައި ޞަދަޤާތް ދިނުން ވެއެވެ.

ޞަދަޤާތް ދިނުމުން އުފާވެރި ކަމާއި ހިތާމަ ތަކާއި ބަލި ތަކުން ސަލާމަތްތެރިކަން ދެއްވާކަން މިއާޔަތުން އެނގެއެވެ. މާތް اللَّه ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 274 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ މާނައީ: އެއުރެންނީ، ރެއާއި ދުވާލު، ސިއްރާއި ފާޅުގައި، އެއުރެންގެ މުދާތައް ހޭދަ ކުރާ މީހުންނެވެ. ފަހެ، އެއުރެންގެ ވެރި ރަސްކަލާނގެ حضرة ގައި އެއުރެންގެ ދަރުމަ، އެއުރެންނަށް ހުށްޓެވެ. އަދި، އެއުރެންގެ މައްޗަކަށް ބިރެއް ނެތެވެ. އަދި ހިތާމަ ކުރާނޭ ބަޔަކު ކަމުގައިވެސް އެއުރެން ނުމެވޭމެއެވެ.

سير أعلام النبلاء ، (8 / 407 ) ގައި އައިސްފައިވެއެވެ. ޢަބުދުاللَّه ބިން މުބާރަކް رحمه الله تعالى ގެ އަރިހަށް މީހަކު އައިސް އޭނަގެ ކަކުލުގައި ހުރި ފާރުގަނޑަކަށް ފަރުވާ ދިނުމުންވެސް ރަނގަޅު ނުވެގެން ސުއާލު ކުރިއެވެ. އިބުނުލް މުބާރަކް ދެންނެވި އެވެ. މީސްތަކުންނަށް އެންމެ ބޮޑަށް ފެން ބޭނުންވާ ހިސާބެއްގައި ވަޅެއް ކޮނެ އެއިން ފެން ލިބޭގޮތް ހަދާށެވެ. ތިމަން ކަލޭގެފާނު އުއްމީދު ކުރައްވަނީ އޭގެ ސަބަބުން ތިބާ ކަކުލުގެ ފާރުގަނޑު ރަނގަޅު ވެދާނެ ކަމަށެވެ. އެމީހާ އެކަންތައް ކުރުމުން اللَّه އޭނައަށް ޝިފާ ދެއްވިއެވެ.

ޞަދަޤާތް ދިނުމަކީ ހިތް ތަނަވަސް ވުމުގެ ސަބަބެއް ކަމުގައި ވެއެވެ.

ހަމަ ކަށަވަރުން ޞަދަޤާތް ދިނުމަކީ ހިތް ތަނަވަސްވެ ހިތަށް ހަމަޖެހުން ގެނެސްދޭ ކަމެކެވެ. اللَّه ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 280 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވަނީ وَأَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ އަދި، ތިޔަބައިމީހުން (އެ ދަރަނީން) ޞަދަޤާތްކުރުން (އެބަހީ: އެ ދަރަނި މާފުކުރުން) ތިޔަބައި މީހުންނަށް ހެޔޮކަން ބޮޑެވެ. ރަސޫލާ صلى الله عليه وسلم   ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވަނީ وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ t، أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَثَلُ البَخِيلِ وَالْمُنْفِقِ، كَمَثَلِ رَجُلَيْنِ عَلَيْهِمَا جُبَّتَانِ مِن حَدِيدٍ، مِنْ ثُدِيِّهِمَا إِلَى تَرَاقِيهِمَا، فَأَمَّا الْمُنْفِقُ، فَلاَ يُنْفِقُ إِلاَّ سَبَغَتْ، أَوْ وَفَرَتْ عَلَى جِلْدِهِ حَتَّى تُخْفِيَ بَنَانَهُ، وَتَعْفُوَ أَثَرَهُ، وَأَمَّا البَخِيلُ، فَلاَ يُرِيدُ أَنْ يُنْفِقَ شَيئًا إِلاَّ لَزِقَتْ كُلُّ حَلْقَةٍ مَكَانَهَا، فَهُو يُوَسِّعُهَا وَلاَ تَتَّسِعُ".  (مُتَّفَقٌ عَلَيهِ)

މާނައީ:  މާތް اللَّه ، އެ ކަލޭގެފާނަށް ރުއްސުން ލެއްވި އަބޫ ހުރައިރަތުގެފާނުގެ ކިބައިން ރިވާ ވެގެންވެއެވެ. (އެކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.) ހަމަކަށަވަރުން، ރަސޫލުاللَّهِ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރައްވާތީ ތިމަން ކަލޭގެފާނު އަޑު އެއްސެވީމެވެ. އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. {ދަހިވެތިމީހާ އާއި، ދީލަތި ކަމާއެކު ހޭދަ ކުރާމީހާ އާއި ދެމީހުންގެ މިސާލަކީ، އެދެމީހުންގެ މޭމަތިން ފެށިގެން ލަގޮނޑިވަޅާ ހަމައަށް ދަގަނޑުންވާ ދަހަނާއެއް ލެއްވިފައިވާ ދެމީހެއްގެ މިސާލެވެ. ފަހެ، ދީލަތި މީހާ ހޭދައެއް ކުރުމަށް އެދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު، އޭނާގެ ދަހަނާގެ ބޮޅުތައް ދުރުވެ، ތަނަވަސް ވެދެއެވެ. އަދި އޭނާގެ އަތުގެ އިނލިތަކުގެ ކުރިޔާ ހަމައަށް ފެތުރި، އެ ދަހަނާއިން އޭނާ ރައްކައުތެރި ކޮށްދެއެވެ. އަދި ދަހިވެތި މީހާ ހޭދައެއް ކުރުމަށް އެދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު (އޭނާގެ ދަހިވެތި ކަމާހުރެ) އެދަހަނާގެ ބޮޅުތައް ފިތި، އެއް ބޮޅު އަނެއް ބޮޅާ ޖެހި ބާރު ވެދެއެވެ. އޭނާ އެބޮޅުތައް ދުރު ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރި ނަމަވެސް، އެބޮޅުތައް ދުރުވެ، ތަނަވަހެއް ނުވެއެވެ.} މިޙަދީޘުން ދޭހަވަނީ ދީލަތި މީހުން ޞަދަޤާތް ކުރަން އެދޭ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެކަމަށް އޭނާގެ ހިތް ހުޅުވި ތަނަވަސް ވެދެއެވެ. ދަހިވެތި މީހާ ހޭދަކުރަން އެދޭ ހިނދު ހިތް ނުތަނަވަސްވެ މުށް ބާރުވެދެއެވެ.

ޞަދަޤާތަކީ ﷲ ގެ ކޯފާއާއި ނުބައި މަރުން މީހާ ސަލާމަތްކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ 254 ވަނަ އާޔަތުގައި اللَّه ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ އޭއީމާން ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! ތިޔަބައި މީހުންނަށް ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ދެއްވި ތަކެތިން ތިޔަބައި މީހުން ހޭދަކުރާށެވެ! (އެއީ) ދުވަހެއް އައުމުގެ ކުރިންނެވެ. އެދުވަހުގައި ވިޔަފާރި ކުރުމެއް (އެބަހީ: ފިދުޔަދީގެން ސަލާމަތް ވާނެ މަގެއް) ނުވެއެވެ. އަދި، (މަންފާއެއް ކޮށްދެނިވި) ރަޙުމަތްތެރި ކަމެއްވެސް ނުވެއެވެ. އަދި، (އެކަލާނގެ އިޒުނަ ފުޅުން މެނުވީ) ޝަފާޢާތްތެރި ކަމެއްވެސް ނުމެވޭމެއެވެ. ކާފިރުންނަކީ ހަމަ އަނިޔާވެރިންނެވެ.

އަބޫ ސަޢީދުލް ޚުދުރީގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން ވެއެވެ. ރަސޫލުﷲ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ސިއްރުން ކުރާ ޞަދަޤާތަކީ ފާފަތައް ފިލުވައި اللَّه ގެ ކޯފާއިން ސަލާމަތް ކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.

އިބުނުލް ޖައުޒީ كتاب البر والصلة ގައި ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ. ޢިކުރިމާ ވިދާޅުވިއެވެ. ކުރީގެ ރަސްކަލަކު އޭނާގެ ރަށުގެ އަހުލު ވެރިންނަށް ޞަދަޤާތް ނުދިނުމަށް އަމުރު ކުރެއްވިއެވެ. އަދި ޞަދަޤާތް ދިންކަން އެނގުނު މީހެއްގެ އަތް ކަނޑާނެ ވާހަކަވެސް ވަނީ އަންގާފައެވެ. މީހަކު އައިސް އަންހެނެއް ގާތު ޞަދަޤާތުގެ ގޮތުގައި އެއްޗެއް ދިނުމަށް އެދުނެވެ. އަންހެންމީހާ ޖަވާބުގައި ބުންޏެވެ. ޞަދަޤާތް ދޭ ކޮންމެ މީހެއްގެ އަތް ކަނޑަން ރަސްގެފާނު އަމުރެއް ނެރެފައި ވަނިކޮށް ދޭނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އެމީހާ ބުންޏެވެ. اللَّه އަށްޓަކައި ޞަދަޤާތުގެ ގޮތުގައި އެއްޗެއް ދޭށެވެ. އެ އަންހެން މީހާ އޭނައަށް ދެ ރޮށި ދީފައި ފޮނުވާލައިފިއެވެ. އެކަން ރަސްގެފާނަށް އެނގިވަޑައިގަތުމުން އެއަންހެން މީހާގެ ދެއަތް ކަނޑުއްވައިފިއެވެ. ދެން އޭގެ ފަހުން ރަސްގެފާނު މަންމާފުޅު އަރިހުން އިންނާނެ ރީތި ކުއްޖަކު ހޯދައި ދެއްވުމަށް އެދިވަޑައިގަތެވެ. ރަސްގެފާނުންގެ މަންމަ ވިދާޅުވިއެވެ. ދެވަނަ މިސާލެއްނެތް ރީތި ކުއްޖަކު އެބަހުއްޓެވެ. އެކަމަކު އޭނާގެ ވަރަށް ބޮޑު އައިބެއް އެބަހުއްޓެވެ. އެކުއްޖާގެ ދެއަތެއް ނެތެވެ. ރަސްގެފާނު އެކުއްޖާ ގެނައުމަށް އެދިވަޑައިގަތުމުން އެކުއްޖާ ގެނެވުނެވެ. އެކުއްޖާއަށް ރަސްގެފާނު ބައްލަވައި އެކުއްޖާއާ ހިތްޕުޅާވިއެވެ. ރަސްގެފާނު އެކުއްޖާއާ ކައިވެނި ކުރައްވަން އެދިވަޑައިގަންނަވާ ވާހަކަ ހުށަހެޅުއްވުމުން އެއަންހެން ކުއްޖާ އެކަމަށް އެއްބަސްވިއެވެ. ރަސްގެފާނުންގެ އެހެން އަނބިންތައް އެމަލިކާ އަށް ހަސަދަވެރި ވިއެވެ. ރަސްގެފާނު ހަނގުރާމައަކަށް ނުކުމެވަޑައިގެން ވަނިކޮށް އެހެން އަނބިންތައް ރަސްގެފާނަށް ފޮނުވި ފަތްކޮޅެއްގައި އެމަލިކާ އަކީ ފާޖިރު އަންހެނެއް ކަމަށް ލިޔުނެވެ. އަދި ކުއްޖަކު ލިބިފައިވާ ވާހަކަވެސް ލިޔުނެވެ. ރަސްގެފާނު މަންމާފުޅަށް ލިޔުއްވިއެވެ. ކުއްޖާއާއި އެކުއްޖާގެ މަންމަ ގަނޑުވަރުން ނެރުއްވައިލައްވާށެވެ. ދެން މަންމަ ކުއްޖާ ކޮނޑުގައި ބައިންދައިގެން ސަހަރާތެރޭ ދަތުރު ކޮށްފައި ދިޔައެވެ. އެދިޔަ މަގުމަތީގައި ފެން ބޮވައިގަނެގެން ކޯރެއްގެ ކައިރީގައި މަޑުކޮށް ފެންބޯން ތިރިވިތަނާ ކޮނޑު މަތީގައި އޮތް ކުޑަ ކުއްޖާ ކޯރަށް ވެއްޓި ޣަރަޤު ވެއްޖެއެވެ. ދެން އެކޯރުގެ އައްސޭރީގައި ރޯން އިންދާ އެތަނަށް ދެމީހަކު އައެވެ. ރޮނީ ކީއްވެހޭ އެދެ މީހުން ސުއާލު ކުރިއެވެ. ދެން ދިމާވި ކަންތައް ކިޔާ ދިނުމުން އެކުއްޖާ ކޯރުން ނަގަން ބޭނުންތޯ އެހިއެވެ. އަންހެން މީހާ އާނއެކޭ ބުނުމުން އެދެމީހުން اللَّه އަށް ދުޢާ ދެންނެވިއެވެ. ދުޢާ اللَّه އިޖާބަ ކުރައްވައި އެކުއްޖާ ސަލާމަތް ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އެމީހުން އެ އަންހެން މީހާއަށް އަލުން ދެއަތް ދެއްވުމަށް އެދި اللَّه އަށް ދުޢާ ދެންނެވުމުން اللَّه އެއަންހެން މީހާގެ ދެއަތް ފުރިހަމަކޮށް ދެއްވިއެވެ. ދެން އެދެމީހުންނަކީ ކޮން ދެމީހުނެއްކަން  އަންހެން މީހާއަށް ބުނެ ދިނެވެ. އާދެ! އެދެ މީހުންނަކީ އެ އަންހެން މީހާ ޞަދަޤާތް ކުރި ދެރޮށްޓެވެ.

ޒަކާތަކީ އިންސާނާގެ ނަފްސާއި އޭނަގެ މުދާ ތާހިރު ކޮށްދޭ އެއްޗެކެވެ.

اللَّه ތައުބާ ސޫރަތުގެ 103 ވަނަ އާޔަތުގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ ۗ وَاللَّـهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ  މާނައީ: އޭގެސަބަބުން ކަލޭގެފާނު އެއުރެން ޠާހިރު ކުރައްވާނޭ، އަދި އެއުރެންނަށް ހެޔޮކަން އިތުރު ކޮށްދެއްވާނޭ ޞަދަޤާތެއް، އެއުރެންގެ މުދަލުން ކަލޭގެފާނު ނަންގަވާށެވެ! އަދި އެއުރެންނަށްޓަކައި ކަލޭގެފާނު ދުޢާ ކުރައްވާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، ކަލޭގެފާނުގެ ދުޢާއަކީ، އެއުރެންނަށް އޮތް ހިތްހަމަޖެހުމަކާއި، ރަޙްމަތެކެވެ. اللَّه އީ، މޮޅަށް އައްސަވައި ވޮޑިގެންވާ، މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.

ޞަދަޤާތް ދޭ މީހާއަކީ، ލިބިގަންނަ މީހާއަށްވުރެ އަބަދުވެސް ހެޔޮކަންބޮޑު މީހެކެވެ.

ޞަދަޤާތުގެ ގޮތުގައި މީސަތަކުންނަށް ހެޔޮ ފޯރުވައިދޭ  މީހާއަކީ ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތު ގައި ބާއްޖަވެރިކަން ލިބިގެންވާ މީހެކެވެ. ނަޙުލު ސޫރަތުގެ 97 ވަނަ އާޔަތުގައި اللَّه ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ  މާނައީ: މުއުމިނަކު ކަމުގައިވާ ޙާލު، ފިރިހެނުންގެ ތެރެއިންވިޔަސް، ނުވަތަ އަންހެނުންގެ ތެރެއިންވިޔަސް، ޞާލިޙު ޢަމަލެއް ކޮށްފިމީހާ (ދަންނާށެވެ!) ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އެމީހަކަށް ރަނގަޅު، ބާއްޖަވެރި ދިރިއުޅުމެއް، ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ދެއްވާ ހުށީމެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، އެއުރެން ޢަމަލު ކޮށް އުޅުނު އެންމެ ހެޔޮގޮތުގެ ދަރުމައިން، އެއުރެންނަށް، ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ޖަޒާ ދެއްވާހުށީމެވެ. އިމާމު ބުޚާރީގެ ރިވާޔަތެއްގައި ވެއެވެ. عن أبي هريرة رضي الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم   قَالَ: "الْيَدُ الْعُلْيَا خَيْرٌ مِنَ الْيَدِ السُّفْلَى، وَابْدَأْ بِمَنْ تَعُولُ، وَخَيْرُ الصَّدَقَةِ مَا كَانَ عَنْ ظَهْرِ غِنَى، وَمَنْ يَسْتَعْفِفْ، يُعِفَّهُ اللَّهُ، وَمَنْ يَسْتَغْنِ يُغْنِهِ اللَّهُ". (رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ) މާނައީ: އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ ކިބައިން) ރިވާވެގެންވެއެވެ. (އެ ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ.) މާތްނަބިއްޔާ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. {މަތީގައިއޮންނަ އަތް، ތިރީގައި އޮންނަ އަތަށްވުރެ ހެޔޮކަން ބޮޑެވެ. (އެބަހީ: ދޭ މީހާއަކީ، ލިބިގަންނަ މީހާ އަށްވުރެ އަބަދުވެސް ހެޔޮ ކަން ބޮޑު މީހެކެވެ.) އަދި ތިބާ އެބަޔަކަށް ހޭދަ ކުރުން އެންމެ އައުލާކަން ބޮޑު ބަޔަކަށް ހޭދަ ކުރުމުގައި އިސްކަން ދޭށެވެ. އަދި އެންމެ ހެޔޮކަން ބޮޑު ޞަދަޤާތަކީ، އެމީހެއްގެ ބޭނުން ތައް ފުދިގެން ހުރެ ކުރާ ޞަދަޤާތެވެ. އަދި ސަލާން ޖެހުމުން ރައްކާތެރި ވެއްޖެމީހާ (ދަންނާށެވެ!) ސަލާން ޖެހުމުގެ ނުބައި ކަމުން اللَّهُ ތަޢާލާ އޭނާ ސަލާމަތް ކޮށް ދެއްވާ ހުއްޓެވެ. އަދި ލިބޭ މިންވަރަށް ފުދިގެން އުޅުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ މީހާ (ދަންނާށެވެ!) اللَّه ތަޢާލާ އޭނާއީ ފުދުންތެރިއަކު ކަމުގައި ލައްވާހުއްޓެވެ.

 ޤިޔާމަތް ދުވަހު ޞަދާޤާތް ދޭމީހާ ވާހުށީ އޭނާގެ ޞަދަޤާތުގެ ހިޔަލުގައެވެ.

ޤިޔާމަތް ދުވަހު ކައިވަތެއްހާ މިންވަރަށް އިރު މީސްތަކުންގެ ބޮލާ ކައިރި ކުރެވެއެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން މީސްތަކުން ދާހިއްލައި އެދަލުގައި ޣަރަޤު ވޭވެ ތިބުމަށެވެ. ނަވެސް މިސްކީނަކަށް އޭނާގެ އަގު ބޮޑު މުދަލުން ބައެއް ހޭދަކޮށް ހިޔާވަހިކަން ދީފައި ވުމުގެ ސަބުން އޭގެ ބަދަލުގައި اللَّه އެދުވަހު ހިޔާވަހިކަން ދެއްވައެވެ. އާލް ޢިމްރާން ސޫރަތުގެ 92 ވަނަ އާޔަތުގައި اللَّه ވަޙީ ކުރައްވާފައިވަނީ لَن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ بِهِ عَلِيمٌ މާނައީ: ތިޔަބައިމީހުން، ލޯބިވާ އެއްޗަކުން ތިޔަބައިމީހުން ހޭދަ ކޮށްފުމަށްދާނދެން، ތިޔަބައި މީހުންނަކަށް ހެވެއް ނުލިބޭނެތެވެ. އަދި، ތިޔަބައި މީހުން ހޭދަކުރާ ކޮންމެ އެއްޗެއް، ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، اللَّه އެ އެއްޗެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެތެވެ. ރަސޫލާގެ މިޙަދީޘް ފުޅުން ވަރައް ރަނގަޅަށް ޞަދަޤާތް ދޭމީހުނަށް ހިޔާވަހިކަން ލިބޭކަން އެގިގެން ދެއެވެ.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ أَنْظَرَ مُعْسِرًا، أَوْ وَضَعَ لَهُ، أَظَلَّهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ تَحْتَ ظِلِّ عَرْشِهِ، يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ".  (رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ: حَدِيْثٌ حَسَنٌ صَحِيْحٌ)

މާނައީ: އަބޫހުރައިރާ رضي الله عنه ގެ ކިބައިން ރިވާ ވެގެންވެއެވެ. އެ ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލު اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. {އަތްމަތި ދަތި ފަޤީރު މީހަކަށް ފުރުސަތުދީ، ނުވަތަ އޭނާގެ (ދަރަނި) މާފުކޮށްދީފި މީހާ (ދަންނާށެވެ!) ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ޢަރުޝީގެ ހިޔާވަހިކަންނޫން އެހެން ހިޔާވަހި ކަމެއް ނުވާ ދުވަހުން އެކަލާނގެ ޢަރުޝީގެ ހިޔާވަހި ކަމުގައި މާތް اللَّه ، އޭނާއަށް ހިޔާވަހި ކަން ދެއްވާ ހުއްޓެވެ.

ޞަދަޤާތް ދިނުމުން މީހާ ނަރަކައިން ސަލާމަތްވެ ސުވަރުގެ ވަދެވެއެވެ.

اللَّه ގެ ކޯފާއާއި ނަރަކައިން ސަލާމަތްކަން ލިބުން ޞަދާޤާތް ދިނުމުގައި ހިމެނިގެން ވެއެވެ. އެކަން އެގެނީ އަޙްޒާބު ސޫރަތުގެ 35 ވަނަ އާޔަތުގައިވާ اللَّه ގެ ވަޙީ ބަސްފުޅުންނެވެ. إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ( ހަމަކަށަވަރުން، މުސްލިމް ފިރިހެނުންނާއި، މުސްލިމް އަންހެނުންނާއި، މުއުމިން ފިރިހެނުންނާއި، މުއުމިން އަންހެނުންނާއި، ކިޔަމަންތެރި އަޅުވެރި ފިރިހެނުންނާއި، ކިޔަމަންތެރި އަޅުވެރި އަންހެނުންނާއި، ތެދުވެރި ފިރިހެނުންނާއި، ތެދުވެރި އަންހެނުންނާއި، ކެތްތެރި ފިރިހެނުންނާއި، ކެތްތެރި އަންހެނުންނާއި، ބިރުވެތިވާ ފިރިހެނުންނާއި، ބިރުވެތިވާ އަންހެނުންނާއި، ޞަދަޤާތްދޭ ފިރިހެނުންނާއި، ޞަދަޤާތްދޭ އަންހެނުންނާއި، ރޯދަހިފާ ފިރިހެނުންނާއި، ރޯދަހިފާ އަންހެނުންނާއި، އެއުރެންގެ ފަރުޖުތައް ރައްކާތެރިކުރާ ފިރިހެނުންނާއި، (އެއުރެންގެ ފަރުޖުތައް) ރައްކާތެރިކުރާ އަންހެނުންނާއި، ގިނަގިނައިން اللَّه ހަނދުމަކޮށް ޛިކުރުކުރާ ފިރިހެނުންނާއި، ޛިކުރުކުރާ އަންހެނުންނާއި، އެ އެންމެންނަށްޓަކައި اللَّه ފާފަ ފުއްސެވުމާއި، ބޮޑުވެގެންވާ ދަރުމަ ތައްޔާރު ކުރެއްވިއެވެ.

ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ޞަދަޤާތް ދޭމީހުނަށް ސުވަރުގެ ވަނުމަށްޓަކައި ގޮވާލެވޭނެ އޭ ޞަދަޤާތުގެ އަހުލުވެރިންނޭވެ. ޞަދަޤާތުގެ ދޮރުން ސުވަރުގެ ވަދެގެން ދާށެވެ. އަދި اللَّه އެމީހުނަށް ގުނާ ޢަދަދު ނުކުރެވޭހާ ގިނަ ނިޢުމަތް ދެއްވާނެތެވެ. އަދި اللَّه ގެ ބޮޑު ރުއްސެވުން އެމީހުނަށް ލިބޭނެއެވެ. ޙަދީދު ސޫރަތުގެ 7 ވަނަ އާޔަތުގައި اللَّه ވަޙީކުރައްވާފައިވަނީ آَمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ فَالَّذِينَ آَمَنُوا مِنْكُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ މާނައީ : اللَّه އާއި، އެކަލާނގެ ރަސޫލާއަށް ތިޔަބައިމީހުން އީމާން ވާށެވެ! އަދި އެތަކެއްޗާމެދު، އެކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުން خليفة ވެރިންކަމުގައި ލެއްވި ތަކެތިން ތިޔަބައިމީހުން ހޭދަކުރާށެވެ! ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން އީމާންވެ، އަދި ހޭދަކުރިމީހުން ދަންނާށެވެ! އެއުރެންނަށް ބޮޑުވެގެންވާ ދަރުމަ ހުށްޓެވެ. ދެއިމާމުން އަބޫހުރައިރާގެ ކިބައިން ރިވާ ކުރައްވާފައި ވެއެވެ. أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ أَنْفَقَ زَوْجَيْنِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ نُودِيَ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ: يَا عَبْدَ اللَّهِ هَذَا خَيْرٌ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الصَلاَةِ دُعِيَ مِنْ بَابِ الصَّلاَةِ، وَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الْجِهَادِ دُعِيَ مِنْ بَابِ الْجِهَادِ، وَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الصِّيَامِ دُعِيَ مِنْ بَابِ الرَّيَّانِ، وَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الصَّدَقَةِ دُعِيَ مِنْ بَابِ الصَّدَقَةِ" قَالَ أَبُو بَكْرٍ رضي الله عنه  بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا عَلَى مَنْ دُعِيَ مِنْ تِلْكَ الأَبْوَابِ مِنْ ضَرُورَةٍ، فَهَلْ يُدْعَى أَحَدٌ مِنْ تِلْكَ الأَبْوَابِ كُلِّهَا؟ قَالَ: "نَعَمْ وَأَرْجُو أَنْ تَكُونَ مِنْهُمْ".

މާނައީ: ހަމަކަށަވަރުން، ރަސޫލު اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. اللَّه ގެ މަގުގައި (އެއްކަހަލަ) ދެ އެއްޗެއް ހޭދަކޮށްފި މީހާ (ދަންނާށެވެ!) އޭނާއަށް ސުވަރުގޭގެ ދޮރުކޮޅު ތަކުން ގޮވޭ ހުއްޓެވެ. އޭ اللَّه ގެ އަޅާއެވެ. މި (ދޮރުކޮޅު ތިބާއަށްޓަކައި) ހެޔޮކަންބޮޑެވެ. ފަހެ، އޭނާއީ ނަމާދުކޮށް އުޅުނު މީހަކުނަމަ، ނަމާދަށް ޚާއްޞަ ދޮރުކޮޅުން އޭނާއަށް ގޮވޭހުއްޓެވެ. ފަހެ، އޭނާއީ ޖިހާދުކޮށް އުޅުނު މީހަކުނަމަ، ޖިހާދަށް ޚާއްޞަ ދޮރުކޮޅުން އޭނާއަށް ގޮވޭހުއްޓެވެ. ފަހެ، އޭނާއީ ރޯދަހިފައިއުޅުނު މީހަކުނަމަ، އައްރައްޔާނެވެ ކިޔުނު ދޮރުކޮޅުން އޭނާއަށް ގޮވޭހުއްޓެވެ. ފަހެ، އޭނާއީ ޞަދަޤާތް ދީއުޅުނު މީހަކުނަމަ، ޞަދަޤާތަށް ޚާއްޞަ ދޮރުކޮޅުން އޭނާއަށް ގޮވޭހުއްޓެވެ.} (މި ބަސްފުޅުތައް އަޑުއައްސަވައި) މާތް اللَّه ، އެ ކަލޭގެފާނަށް ރުއްސުންލެއްވި އަބޫބަކުރުގެފާނު ދެންނެވިއެވެ. އޭ اللَّه ގެ ރަސޫލާއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މައިންބަފައިން ކަލޭގެފާނަށް ފިދާކުރަމެވެ. އެމީހަކަށް މިއިން ކޮންމެ އެއް ދޮރުކޮޅަކުން ގޮވައިލެވުނު ނަމަވެސް އޭނާއަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނެތްތާއެވެ! (މަޤުޞަދަކީ ސުވަރުގެ ވަނުން ނޫންތޯއެވެ؟) ވީއިރު އެއްވެސް މީހަކަށް މިހުރިހައި ދޮރުކޮޅަކުން އެއްފަހަރާ ގޮވައިލެވިދާނެތޯއެވެ؟ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. {އާދޭހެވެ! އަދި ކަލޭގެފާނީ އެފަދަ ބޭކަލަކު ކަމުގައި ވާނެ ކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު އުއްމީދު ކުރައްވަމެވެ.