އަވަށްޓެރީންނަށް ކަމޭހިތުން

އަވަށްޓެރީންނަކީ ތިމާގެ އެޕާޓްމެންޓް ނުވަތަ ގެއާއި ޖެހިގެން ހުންނަ މީހާ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އަދި ކިއެއްތަ ތިމާގެ ރަށާ ކައިރީގައި އޮންނަ ރަށްރަށުގެ އިތުރަށް ތިމާގެ ގައުމާއި ޖެހިގެން އޮންނަ ގައުމަކީވެސް އަވަށްޓެރިއެކެވެ. އެހެންވީމާ އަވަށްޓެރީންގެ ވިއުގައަކީ ވަރަށް ބޮޑު ވިއުގައެކެވެ. އެވިއުގައިގެ ތެރޭގައި ރަނގަޅަށް އުޅޭއިރު ތިމާ އަކީ ރައްކާތެރި ކަމުގެ ހިތް ހަމަޖެހުން ލިބިގެން އުޅޭ މީހެކެވެ. ކަމެއް ދިމާވާއިރު އެހީތެރި ވާނޭ މީހުން ތިބި ކަމުގެ އިހްސާސް ކުރެވޭނެއެވެ.

ތިމާ އުޅޭ ގޭގެ އިންފާރު ގައި އަލިފާން ރޯވެއްޖެނަމަ އަވަށްޓެރިޔާގެ އިންފާރަށް ވާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ މިޒަމާނަށް ބަލާއިރު ދެ އެޕާޓްމަންޓް ވަކިވާ ގޮތަށް ހުންނަ ފާރުގައި ތަޅަން ޖެހޭ ކަހަލަ މަސައްކަތެއް ފެށިގެން ދާއިރު އަވަށްޓެރިޔާ އަށް ވާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އަދި ތިމާ އުޅޭ އެޕާޓްމަންޓްގެ ބެލްކަނީން ތިރީގައި ހުންނަ އެޕާޓްމަންޓްގެ ބެލްކަނީ އަށް އެކި ގޮތްގޮތުން ތަކެތި އެޅޭގޮތް ދިމާވާން ފެށީމާ ވަނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟

އެންމެ ފުރަތަމަ ވެސް ތިމާ އަކީ ޖެހިގެން ހުރި ގޭގެ އަވަށްޓެރިޔާ ކަމުގައި ގަބޫލު ކުރަން ވާނެއެވެ. އަދި މަތީގައި ހުންނަ އެޕާޓްމަންޓުން ތިމާގެ އެޕާޓްމަންޓަށް ތަކެތި އެޅެން ފެށީމާ އެކަމާ ދެރަވެގެން އުޅެން ޖެހޭވަރަށް އަނެއް މީހާ ވެސް ދެރަވާނެ ކަން ހަނދާން ކުރަން ވާނެއެވެ. މުޖްތަމައުގައި އުޅޭ އިރު ސުލޫކީ މިންގަޑެއް ގެންގުޅުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. ނޭނގި ހުރެ ނަމަވެސް އަވަށްޓެރިޔާއަށް ދުއްތުރާލެއް ކުރެވުނީމާ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ އެކަމަކަށް މައާފަށް އެދުމެވެ. ހަމަ އެއާއެކު ދެން އެކަހަލަ ކަމެއް ނުހިނގާނެ ގޮތަކަށް ކަންކަން ހަމަޖެއްސުމެވެ. ތަރައްގީ ވުމަކީ ހަމަ އެކަނި ބޭރުފުށުން ފެންނަ ކުލަވަރެއް ނޫނެވެ. ތިމާގެ ހިތާއި ސިކުނޑި އަދި އުޅުމާއި ސުލޫކުން އެކަން ދައްކަންވާނެއެވެ.

އަވަށްޓެރީން ދެކެ ލޯބިވުމާއި ކަމޭ ހިތުމަކީ އިސްލާމީ އިޖްތިމާޢީ ރިވެތި އަޚްލާޤާއި އުސޫލުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެކެވެ. ތިމާގެ އަވަށްޓެރިޔާ އަަކީ ޢާއިލާގެ މެމްބަރެއް ކަމުގައި ދެކެންވާނެއެވެ. އަވަށްޓެރިޔާއަށް ލިބޭ ކޮންމެ މޮޅެއްގައި އެންމެ ބޮޑަށް ބައިވެރިވެ އޭނާ އަށް މަރުހަބާކިޔައި އޭނާއާއިއެކު އުފާ ކުރަންޖެހޭ މީހެއް ކަމުގައި ވާންވާނެއެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އޭނާ އަށް ހަސަދަ ވެރިވެގެން ނުވާނެއެވެ. އަވަށްޓެރިޔާއަށް ދެރައެއް ލިބޭ ވަގުތު އެކަމުގައި އެންމެ ގާތުން ބައިވެރި ވާންވާނެއެވެ. އަދި ވެވެން އޮތް މިންވަރަކުން އެހީތެރިކަން ދިނުމާއެެކު ހިތްވަރު ދޭންވާނެއެވެ. އެކަހަލަ ވަގުތެއްްގައި އަވަށްޓެރިޔާ އަށް އިތުރު ހިތްދަަތިކަން ލިބޭގޮތަށް ގޭގައި ޕާޓީ ބާއްވައި އުފާފާޅުކޮށް ހަދައިގެން ނުވާނެއެވެ.

ކިތަންމެ ރަނގަޅަށް އުޅެމުންދާ މީހަކުވެސް އަވަށްޓެރިޔާއާއި މެދު ނުބައިކޮށް ކަންކުރެވޭ ނަމަ އާޚިރަތުގައި އެމީހާ ސަލާމަތް ނުވާނެއެވެ. އަދި އާދައިގެ ގޮތަކަށް އުޅެމުންދާ މީހަކު ވެސް އަވަށްޓެރިޔާ އަށް ރަނގަޅަށް ކަމޭ ހިތާނަމަ އޭނާ އެހުރީ ރަނގަޅު ފިޔަވަޅު މަތީގައެވެ. އެހެންކަމުން އުޅުން ރަނގަޅުވަނީ އަވަށްޓެރިޔާ އަށް ކަމޭހިތައިގެންނެވެ. މިކަން ޔަގީންވަނީ ކައު އިތުރު މާތް ނަބިއްޔާގެ މ ހަދީސުންނެވެ. عن أبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قال: قِيلَ لِلنَّبِيِّ صَلى الله عَلَيهِ وسَلم: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّ فُلاَنَةً تَقُومُ اللَّيْلَ وَتَصُومُ النَّهَارَ، وَتَفْعَلُ، وَتَصَّدَّقُ، وَتُؤْذِي جِيرَانَهَا بِلِسَانِهَا؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيهِ وسَلم: "لاَ خَيْرَ فِيهَا، هِيَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ"، قَالُوا: وَفُلاَنَةٌ تُصَلِّي الْمَكْتُوبَةَ، وَتَصَّدَّقُ بِأَثْوَارٍ، وَلاَ تُؤْذِي أَحَدًا؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلى الله عَلَيهِ وسَلم: "هِيَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ". (رواه البخاري في الأدب المفرد) މާނައީ: އޭ ﷲ ގެ ރަސޫލާއެވެ. އަންހެނަކު ދުވާލު ރޯދަޔަށް ހުރެފައި ރޭއަޅުކަން ކޮށްފައި ހެޔޮކަންތައް ކޮށްފައި އަދި ސަދަގާތްދީ ހަދައެވެ. އެކަމަކު އޭނާގެ އަވަށްޓެރިޔާ އުޅެނީ އޭނާގެ އަނގައިން ސަލާމަތް ނުވެގެންނެވެ. ވީމާ މީނާއަށް އޮތީ ކޮން ގޮތެއްތޯއެވެ؟ އިތުރު އެކަލޭގެފާނު ހަދީސް ކުރެއްވިއެވެ. އޭނާގެ ކިބައިގައި ހެޔޮ ކަމެއް ނެތެވެ. އޭނާ ވަންނަހުށީ ނަރަކައަށެވެ. ދެން އެމީހާ އަނެއްކާ ސުއާލު ދެންނެވިއެވެ. އަންހެނަކު ނަމާދު ކުރަނީ އާދައިގެ ވަރަކަށެވެ. ޞަދަގާތް ދެނީ ހަމައެކަނި އަޘްވާރުންނެވެ. (އަޘްވާރަކީ ކިރުހުތްކޮށްގެން ހަރުކޮށްގެން ހަދާ ވައްތަރެއްގެ ޗީޒެކެވެ.) ވީމާ މީނާ އަށް އޮތީ ކޮން ގޮތެއްތޯއެވެ. އިތުރު އެކަލޭގެފާނު ހަދީސް ކުރެއްވިއެވެ. އޭނާ ވަންނަހުށީ ސުވަރުގެއަށެވެ.

މީހުން ދިރިއުޅެން ހަދާފައި ހުންނަ އިމާރާތްތަކުގައި ހުންނަ ވަކިވަކި އެޕާޓްމަންޓް ނުވަތަ މުޅި އިމާރާތުގެ އަގު އަރާ އެއް ސަބަބަކަށް ވެފައި އޮންނަނީ އެޢިމާރާތު ގައި ދިރިއުޅޭ ކޮމިއުނިޓީ ރަނގަޅު ވުމެވެ. އެއީ ކުއްޔަށް ދިނުން ކަމުގައިވިޔަސް ނުވަތަ ވިއްކުން ކަމުގައިވިޔަސް އެތަންތަނުގެ އަގު ބޮޑުވާނެއެވެ. އަދަބެއް އަޚްލާގެއް ނެތް ވިޔާނުދާ ބަޔަކު އުޅޭ މުޖްތަމައެއްގެ ތެރެއަށް ދާން ބޭނުންވާނޭ ރަނގަޅު މީހަކު ނުހުންނާނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ތިމާ ދިރިއުޅޭ މާހައުލު، ފަންގިފިލާ ނުވަތަ ޢިމާރާތަކީ ރަނގަޅު ބަޔަކު އުޅޭ ތަނަކަށް ވުމަކީ އެތަނެއްގައި އުޅޭ އެންމެނަށްވެސް އެހެން މީހުންގެ އިހްތިރާމް ލިބޭނޭ ކަމެކެވެ. އެހެންވީމާ އެކަމަކީ އަމިއްލައަށް ކުރެވެން އޮތް ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ދެކެގެން އެކަން ކުރެވޭތޯ ބަލަމާ ހިނގާށެވެ.

ބައެއް ގައުމު ތަކުގައި ޖެހިޖެހިގެން ހުންނަ ދެގެ ދޭތެރޭގައި ހުންނަ އިންފާރަކީ ކޮންމެ ގެއަކުން ހެދި ނުވަތަ ރޭނި ފާރެއް ކަމުގައި ވިޔަސް އެފާރު ހެދުމަށްފަހު ދެ ގެއިންކުރެ އެއްގެއަކަށްވެސް އެފާރަށް ބާރު ނުފޯރުވޭ ގޮތަށް ހަމަޖެހި އެއީ ސަރުކާރުގެ ފާރަކަށް ވެދެއެވެ. ގިނަފަހަރަށް މިބާވަތުގެ ގަވާއިދުތައް ހެދިފައި ހުންނަނީ ދެއަވަށްޓެރީންގެ ދެމެދުގައި މައްސަލަޖެހި އަރާރުންވާން ދިމާވާތީ އެކަމުން ރައްޔިތުން ސަލާމަތް ކޮށް ދިނުމަށެވެ.

އަވަށްޓެރީންނަށް ކަމޭ ހިތުމުގެ މުހިންމު ކަމަށް ބަލާއިރު ނަމޫނާ ނަގަން ޖެހޭ އެންމެ މުހިންމު ފަރާތަކީ ޢާލަމް ތަކަށް ރަޙްމަތެއް ކަމުގައި ފޮނުއްވި މާތް ނަބިއްޔާއެވެ. އަވަށްޓެރީންނަށް ކަމޭ ހިތަން އެކަލޭގެފާނަށް ދަސްކޮށް ދެއްވީ ޖިބްރީލްގެފާނެވެ. އެކަން ދަސްކޮށްދެއްވުމުގައި ގެންގުޅުއްވި މަތިވެރިކަމުން އެވަގުތު މާތް ނަބިއްޔާ ހިތްޕުޅަށް އެރީ އަވަށްޓެރިޔާއަކީ ވާރުތަ ހިންގާ ހިސާބުގައި ހުންނަން ޖެހޭ މީހެއް ކަމުގައެވެ. އަވަށްޓެރިންނާ ދޭތެރޭ އަހަރުމެން ދެކެންވާ ގޮތް މާތް ނަބިއްޔާގެ މި ހަދީސުން އެނގިގެން ދެއެވެ. حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَبِي أُوَيْسٍ، قَالَ حَدَّثَنِي مَالِكٌ، عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ، قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو بَكْرِ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ عَمْرَةَ، عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏ "‏ مَا زَالَ يُوصِينِي جِبْرِيلُ بِالْجَارِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُ ‏"  މާނައީ: އަވަށްޓެރީންނާމެދު ކަންކުރަންވީ ގޮތް ޖިބްރީލްގެފާނު ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ހަނދުމަކޮށްދެއްވުން މަތީ ދެމިހުންނެވި ވަރުން، އޭނާގެ (އެބަހީ އަވަށްޓެރިޔާގެ) ވާރުތަވެރިއަކަށް ތިމަންކަލޭގެފާނު ހައްދަވާފާނެ ކަމަށް ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ހީފުޅުވިއެވެ.

ރޯދަމަސް ނިމިގެން ކެއިންބުއިމުގެ ކަންކަން އާދައިގެ ދިރިއުޅުމަކަށް ބަދަލުވެގެންދާ ވަގުތު ކޮރޯނާގެ ބަލިމަޑުކަމާ ހެދި އާންމު ހާލަތު ހިތްދަތިކޮށް އުޅެން ޖެހޭ މިދަނޑިވަޅުގައި އަވަށްޓެރީންނަކީ އެންމެ ގާތް މީހުންކަމުގައި ދެކެން އަޒުމް ކަނޑައަޅަމާ ހިނގާށެވެ. ކޮންމެ ކަމެއް ދިމާވިޔަސް އެންމެ ކައިރީގައި ހުންނަ އަވަށްޓެރިޔާ އަކީ އެހީތެރިވާން ހުރި އެންމެ ގާތް މީހާ ކަމުގައި ހެދޭތޯ ބަލަމާ ހިނގާށެވެ. އެކުވެރި ކަމަކީ ގަދަފަދަ ބާރެކެވެ. ވަކިވެގަތުމަކީ ނިކަމެތި ކަމެކެވެ. މާތް ﷲ އަޅަމެންނީ އެކަކު އަނެކަކަށް އެހީތެރިވާ ބަޔަކު ކަމުގައި ލައްވާށިއެވެ.