ކޮންމެ ކަމަށް ވެސް އެކަށީގެންވާ ސަބަބެއް އޮންނަން ވާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން ޤަބޫލު ކުރަމު އެވެ. އެހެންވީމާ މީހަކު އެއްޗެކޭ ބުނެލުމާ އެކު ކީއްވެގެން ހެއްޔޭ އަހައިލެވެއެވެ. މިއީ ނުބައި ކަމެއް ބާވައެވެ؟ އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް މި ސުވާލު ވަނީމާ އުނދަގޫ ވާ ކަހަލަ ގޮތެއް ވެއެވެ. އަބަދުވެސް ހިތަށް އަރައެވެ. ސުވާލެއް ނުކޮށް ޤަބޫލު ކުރަން ޖެހޭ ކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ނުހުރޭ ބާވައެވެ؟ ކޮންމެ ކަމެއް އަޅުގަނޑުގެ ސިކުނޑި އެންމެ ފުރިހަމަ އަށް ޤަބޫލު ކުރާ ކަހަލަ ކަމަކަށް ވާން ޖެހޭނެ ހެއްޔެވެ؟
މި ކަހަލަ ސުވާލުތައް ހިތަށް ވަންނަން ފެށީމާ ބައެއް ކަހަލަ ކަންތައްތައް ކުރެވޭ ގޮތާ މެދު ވިސްނައިލެވޭ ގޮތް ވެއެވެ. މިސާލަކަށް އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް ވަރަށް ގިނައިން އަރާ ވާހަކައެއް ދަންނަވައިލާނަމެވެ. ނަމާދު ކުރުމުގެ ކުރިން ވުޟޫ ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށް ނުވަތަ ވުޟޫ ނުކޮށް ނަމާދު ކޮށްގެން ނުވާނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުމެން މި ތިބެނީ ޤަބޫލު ކޮށްގެންނެވެ. ވުޟޫ ގެއްލިއްޖެއްޔާ ވުޟޫ ކޮށްގެން ނޫން ގޮތަކަށް އެކަކު ވެސް ނަމާދެއް ނުކުރާނެއެވެ. މި ކަމާ ދެކޮޅު ހަދާ އެކަކު ވެސް ހަމަ ގައިމު ވެސް އަޅުގަނޑެއް ނުދަންނަމެވެ. މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައި ދެކޮޅު ހަދާ މީހަކު ހުރެދާނޭ ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރުމަކީ އުނދަގޫ ކަމެކެވެ. ނަމާދު ކިތަންމެ މަދުން ކުރިޔަސް ވުޟޫގެ ގުނަވަން ތަކަކީ ކޮބައިކަން ނުދަންނަ މީހަކު ވެސް ހުންނާނޭ ހެންނެއް ހިއެއް ނުވެއެވެ. ވުޟޫ ގެއްލޭ ކަންތައްތައް ވެސް އެންމެންނަށް އެނގެއެވެ. ފުރަގަސް ފަރާތުން ވައި ބޭރު ވުމަކީ ވުޟޫ ގެއްލޭ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު ވުޟޫގެ ގުނަވަން ތަކުގެ ތެރެއަކު ފުރަގަސް ފަރާތެއް ނުހިމެނެއެވެ. މިއީ ވެސް އެންމެން ދަންނަ ކަމެކެވެ.
މި ދެންނެވުނު ވާހަކަ އިން އަޅުގަނޑު ފާހަގަ ކޮށްލަން ބޭނުން ވަނީ ވަރަށް ކުޑަކުޑަ ކަމެކެވެ. ވުޟޫ ކުރާއިރު ފުރަގަސް ފަރާތުގައި ފެން ނުޖައްސަނީ ކިހިނެއް ވެގެންތޯ އަޅުގަނޑުމެން ސުވާލެއް ނުކުރަމުއެވެ. އެއީ ކީއްވެގެންތޯއެވެ؟ ވިސްނައިލީމާ އަޅުގަނޑަށް ވިސްނެނީ ހަމަ އެންމެ ސަބަބެކެވެ. ވުޟޫ ކުރާ އިރު ހަރުވާޅު ބާލައިގެން ފުރަގަސް ފަރާތުގައި ފެން ޖައްސަން ޖެހިއްޖެ ނަމަ އުނދަގޫ ވާނެތީ ސުވާލު ނުކުރަނީއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ މިއީ ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރާ ކަންތައްތަކުގެ ތެރެއަށް ވައްދަން އެންމެ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ. މި ކަމުގައި ދެކޮޅު ހަދަން ވާހަކަ ދެއްކޭނޭ ދެ ގޮތެއް އެބަ އޮތެވެ. އެއް ގޮތަކީ ވުޟޫ ކުރާއިރު ފުރަގަސް ފަރާތުގައި ފެން ޖައްސަން ޖެހޭނެއޭ ކިޔައިގެން ވާހަކަ ދެއްކުމެވެ. ދެވަނަ ގޮތަކީ ފުރަގަސް ފަރާތުން ވައި ބޭރު ވިޔަސް ވުޟޫ ގެއްލިގެން ނުވާނެ ކަމަށް ވާހަކަ ދެއްކުމެވެ. އެކަމަކު މި ދެ ގޮތުން ކުރެ ގޮތަކަށް އަޅުގަނޑުމެން ވާހަކައެއް ނުދައްކަމުއެވެ.
އަޅުގަނޑުގެ ހިތަށް އެރިއެވެ. ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރާ ވާހަކަ އާއި ނުކުރާ ވާހަކަ އަޅުގަނޑުމެން ކަނޑައަޅަނީ އެ ކަމެއްގެ ބާވަތަށް ބަލައިފައެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބައެއް ފަހަރު ބެލިފައި އޮންނަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަސޭހަ އަށާއި އުނދަގުލަށެވެ. ބައެއް ފަހަރު ބެލެނީ އަޅުގަނޑުމެން ގަސްތުގައި ޤަބޫލު ކުރަން ބޭނުންވާ ކަންކަމަށެވެ. މީގެ މިސާލެއް ވެސް ދަންނަވައިލާނަމެވެ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަކަށް ނުވަތަ ޤައުމެއްގެ ވެރިއަކަށް ހުންނަ މީހަކު ވައްޓާލަން އުޅެން ޖެހޭ ގޮތާ ބެހޭ ގޮތުން އެއް ދުވަހަކު އަޅުގަނޑާއި، އަޅުގަނޑުގެ ރައްޓެއްސަކާ ދެމެދު ވާހަކަ އެއް ދެކެވުނެވެ.
އަޅުގަނޑު ބުނީމެވެ.
"ވެރިއަކަށް ހުންނަ މީހަކު ކަލެއަށް ކަމުނުދާ ގޮތަކަށް ވެރިކަން ކުރާ ނަމަ އެ އަޮންނަ ހަމައެއްގެ މަތީން ވެރިކަމާ ނުވަތަ ވެރިމީހާއާ ދެކޮޅު ހަދައި ކަލެއަށް ފެންނަ ރަނގަޅު ގޮތް ބުނެ ހެދުމަކީ ކަލޭގެ އަސާސީ ޙައްޤެކެވެ. އެ ޙައްޤުގެ ބޭނުން ކުރުމުގެ ސަބަބުން ކަލެއަށް އަދަބެއް ލިބިއްޖެ ނަމަ އެ އަދަބެއް ވާނީ އަނިޔާ އަކަށެވެ. އެކަމަކު ވެރިއަކަށް ހުންނަ މީހަކު ވެރިކަމުން ވައްޓާލަން އުޅުމުގެ އިޚްތިޔާރު ކަލެއަށް ލިބޭނީ އެ ވެރިއަކު ކުފުރު ވީމައެވެ. ނުވަތަ ރައްޔިތުންނަށް ކުފުރު ވާން އެންގީމައެވެ. ނުވަތަ އެނގި ސާބިތު ވެފައިވާ ޙުކުމަކާ ކަނޑައެޅިގެން ދެކޮޅު ހެދީމައެވެ. މިއީ އިސްލާމް ދީނުގައި އޮންނަ ގޮތެވެ. މި ނޫން ސަބަބަކާ ހުރެ ވެރިއަކަށް ހުންނަ މީހަކު ވެރިކަމުން ވައްޓައިލާން އުޅުމަކީ ހަރާން ކަމެކެވެ."
އަޅުގަނޑުގެ ރަޙްމަތްތެރިޔާ އަކަށް އަޅުގަނޑު ދެއްކި ވާހަކަ ޤަބޫލު ކުރެވޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. އޭނާ ބުންޏެވެ.
"ތިޔައީ ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރާ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. އިސްލާމް ދީނަކު ތިޔަ ކަހަލަ އަމުރެއް ކޮށްފައެއް ނޯންނާނެއެވެ."
އޭނާ ގެ ޚިޔާލު ހުރީ ވަކި ގޮތަކަށް އެނބުރިފައެވެ. އެހެންވީމާ ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރާ ކަންތައްތަކާއި ޤަބޫލު ނުކުރާ ކަންތައްތައް އޭނާ ކަނޑައަޅަނީ އޭނާ ބޭނުންވާ ގޮތަކަށް ރިޢާޔަތް ކޮށްގެންނެވެ. ކޮންމެހެން އެ ކަމެއް އޮންނަ ރަނގަޅު ގޮތެއް ބަލައިގެންނެއް ނޫނެވެ. އެހެންވީމާ އޭނާ އަށް ރަނގަޅު ގޮތް ކަމު ނުދާ ގޮތް ވަނީއެވެ. ކަމުނުދާ ވާހަކަ ބުނަން ބޭނުން ކުރަނީ އަޅުގަނޑުމެން ޢާއްމުކޮށް ބޭނުން ކުރާ ބަހަނާއެވެ. އާދެ، ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރަނީއެވެ.
ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރާ ޙަޤީޤީ ސަބަބަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑަށް ވިސްނޭ ގޮތުގައި އެ ސަބަބަކީ އީމާންކަން ކުޑަ ވުމެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމްގެ އިސްރާ އާއި މިޢުރާޖަކީ އާދައިގެ އިންސާނެއްގެ ބުއްދިއަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ ކަހަލަ ކަމެއް ނޫނެވެ. މައްކާ ގައި ހުންނަވާފައި ފަލަސްޠީނަށް ވަޑައިގެންފައި އަދި މީގެ އިތުރަށް އުޑުތަކަށް އަރައިވަޑައިގަތުމަށް ފަހު އެނބުރި މައްކާ އަށް ވަޑައިގެންނެވި އިރު އަދި ދާންމަތިކޮޅުގެ ހޫނުކަން ކެނޑިގެންނެއް ނުދެއެވެ. ހުރިހައި ކަމެއް ހިނގައި ނިމުނީ އެސްފިޔައެއް ޖަހައިލާހައި ކުޑަ ވަގުތުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ އިސްރާ އާއި މިޢުރާޖުގެ ވާހަކަފުޅު ފުރަތަމަ ދެއްކެވި މަޖިލީހަކު އަބޫބަކުރުގެފާނު ވަޑައިގެންނެއް ނޫޅުއްވައެވެ. ކޮންމެވެސް މީހަކު ގޮސް އަބޫބަކުރުގެފާނަށް މި ވާހަކަ ދަންނަވާފައި ދެންނެވިއެވެ.
"މިހިރީ ކަލޭގެފާނުގެ އެކުވެރިޔާ ދައްކަވާ ބުއްދި ގޯސް ވާހަކަފުޅެވެ. މިއީ ސިކުނޑި ސަލާމަތުން ހުރި މީހަކު ޤަބޫލު ކުރާ ޒާތުގެ ވާހަކަފުޅެއް ތޯއެވެ؟"
އަބޫބަކުރުގެފާނު ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ.
"އެ ކަލޭގެފާނު ހަމަ ތިޔަހެން އެބަ ވިދާޅުވޭ ހެއްޔެވެ؟"
އެ މީހަކު ދެންނެވި އެވެ.
"އާދޭހެވެ. އެބަ ވިދާޅުވެއެވެ."
އަބޫބަކުރުގެފާނު ވިދާޅުވި އެވެ.
"އެ ކަލޭގެފާނު ތިޔަހެން ވިދާޅުވާ ކަމަށް ވަންޏާ އެއީ ތެދުފުޅެކެވެ."
މިއީ ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރާ ކަމެއް، ތެދެއް ކަމަށް މީހަކު ޤަބޫލު ކުރި ގޮތުގެ ރީތި މިސާލެކެވެ. ސަބަބަކީ އީމާން ކަމެވެ. ކީރިތި ރަސޫލާ އިތުރުފުޅެއް ނުހައްދަވާނެ ކަމަށް އަބޫބަކުރުގެފާނު ޤަބޫލުފުޅު ކުރައްވައެވެ. އެހެންވީމާ އިސްރާ އާއި މިޢުރާޖުގެ ވާހަކަ ޤަބޫލުފުޅު ކުރެއްވީއެވެ. މި ކަހަލަ އީމާންކަމެއް ހިތުގައި އުފެދިއްޖެ ނަމަ އެއްކަލަ ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރުމުގެ ވާހަކަ މުޅީން ހުއްޓިދާނެއެވެ.
އިސްލާމް ދީނަށް ބަލާ އިރު އަޅުގަނޑަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ ކަމެއްގެ ވާހަކަ ދަންނަވައިލާނަމެވެ. ޙައްޤު ވެގެން އަޅުކަން ވެވޭ އިލާހަކީ ﷲ ކަމަށާއި، މުޙައްމަދު ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމް އަކީ އެންމެ ފަހުގެ ނަބިއްޔާ ކަމަށް ޤަބޫލު ކޮށް، ޝަހާދަތުގެ ދެ ކަލިމަ ކިޔައި އީމާން ވީމާ އެ ކުރެވެނީ ވަރަށް ބޮޑު ކަމެކެވެ. އޭގެ ފަހުން ވިސްނުމާއި ޢަމަލުތައް ހުންނަ ގޮތް ޖެހެނީ ބަދަލު ވާށެވެ. ﷲ ގެ އަމުރުފުޅަށާއި ކީރިތި ރަސޫލާގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ކިޔަމަންވާން ޖެހެނީ ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރާތީއެއް ނޫނެވެ. ދުވާލުގެ ބާރަ ގަޑި އިރު އެއްޗެއް ނުކައި، ނުބޮއި ހުރީމާ ހަށިގަނޑަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރާނެކަމީ ޝައްކެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. މައްކާ އަށް ޙައްޖަށް ދަނީ އަތުން އެތައް ޚަރަދެއް ކޮށްފައެވެ. އެ ތަނަށް ގޮސް މީހުންގެ ތެރޭގައި ފިތިބާރުވެގެން ވަރަށް ދަތިކޮށް އުޅެން ޖެހެއެވެ. މިއިން އެއްވެސް ކަމެއް މުސްލިމަކު ކުރަނީ ނުވަތަ ކުރަން ޖެހެނީ ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރާތީއެއް ނޫނެވެ. ﷲ އާއި ކީރިތި ރަސޫލާ އަށް ކިޔަމަން ވުމުގެ ގޮތުން ކުރަނީއެވެ.
މުސްލިމަކަށް ވުމަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް މަޖުބޫރު ކަމެއް ނޫނެވެ. އިސްލާމް ދީނަކު އެއްވެސް ކަހަލަ މަޖުބޫރު ކަމެއް ނެތެވެ. އެކަމަކު އިސްލާމް ދީނަށް ވަނުމަށް ފަހު ޢަމަލުތައް ބަހައްޓަން ޖެހޭނީ އިސްލާމީ ޤާނޫނުތަކާއި އުސޫލުތަކާ އެއް ގޮތަށެވެ. މިއީ ދީނީ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ދުނިޔަވީ ކަންތައްތަކަށް ބަލާއިރު ވެސް ކަންތައްތައް އޮންނަ ގޮތަކީ މިއީއެވެ. މިސާލަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެއްގަމުގައި ދުއްވާ އެއްޗެހި ދުއްވަން އޮންނަނީ މަގުގެ ވައަތް ފަރާތުންނެވެ. އެކަމަކު ޕާކިސްތާނުގައި ދުއްވަން އޮންނަނީ ކަނާތް ފަރާތުންނެވެ. ޕާކިސްތާނު މީހަކު ރާއްޖެ އައިސް ކަނާތް ފަރާތުން ކާރު ނުވަތަ މޮޓަރު ސައިކަލު ދުއްވަން ފަށައިފިއްޔާ ވާނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެއްގަމު ދުއްވާ އެއްޗެހީގެ ޤަވާޢިދު ނުވަތަ ޤާނޫނުގެ ދަށުން އެ މީހަކު ކުށްވެރި ނުވެ ދާނެތޯއެވެ؟
އިސްލާމް ދީނަށް ބަލާ އިރުވެސް އޮންނަ ގޮތަކީ މިއީއެވެ. އެހެންވީމާ ދީނީ ކަންތައްތަކުގައި ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރުމާއި ނުކުރުމުގެ ވާހަކަ ދެއްކުމަކީ ހަމަ ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަކަށް އަޅުގަނޑަކަށް ނުފެނެއެވެ. އިނގިރޭސި ލިޔުންތެރިއަކު ވިދާޅު ވެފައި ވެއެވެ. "އެއްވެސް މީހަކު ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށް ނުކެރި އިނުމަކީ ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ." މުސްލިމަކަށް ވުމަކީ ވެސް މި ކަހަލަ ކަމެކެވެ. ދެބައިކުޅަ އެއް ބަޔަށް މުސްލިމަކަށް ވުމަކީ ކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. ﷲ އާއި އެ ކަލާނގެ ރަސޫލާ އަށް އީމާން ވަމޭ ބުނާ ނަމަ ﷲ ގެ ޙުކުމްފުޅު ތަކަށާއި ކީރިތި ރަސޫލާގެ އެންގެވުންތަކަށް ފުރިހަމަ އަށް ބޯ ލަނބަން ވާނެއެވެ. ބައެއް ކަންތައްތައް "ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރާތީ" ދޫކޮށްލާފައި ބައެއް ކަންތައްތަކުގައި ހިފަހައްޓައިގެން އުޅުމަކީ ކޮށްގެން ވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ އިސްލާމް ދީން ހުއްދަ ކުރާ ކަމެއްވެސް ނޫނެވެ. ސަބަބަށް ބަލާ އިރު އިސްލާމް ދީނުގެ ކޮންމެ ޙުކުމެއް އޮންނަނީ އިންސާނުންގެ ބުއްދި އަށް ޤަބޫލު ކުރެވޭ ގޮތަކަށް ކަމަށް އިސްލާމް ދީން ދަޢުވާއެއް ވެސް ނުކުރެއެވެ. މިސާލަކަށް ރަމަޟާން މަހު ރޯދަ ހިފަން ޖެހޭ ސަބަބެއް ކަމަށް ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި އަންގަވައިފައި ވަނީ "ތިޔަ ބައި މީހުން ތަޤްވާވެރި ވުމަށް ޓަކައެވެ." މި ފަދައިންނެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި އިސްލާމީ ޙުކުމްތަކަށް ބޯ ލެނބުމަކީ ކިޔަމަންތެރިކަން އަދާ ކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ކޮންމެ ދުވަހަކު ފަސް ފަހަރު ކުރެވޭ ކަސްރަތެއް ކަމަށް ބަލައިގެން ނަމާދު ކުރާ ނަމަ ނަމާދުގެ ރޫޙު ގެއްލުނީއެވެ. ނަމާދުގައި ކުރާ ޙަރަކާތްތަކުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ޖިސްމާނީ ފައިދާތަކެއް ހުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ނަމާދުގެ މަޤްޞަދަކީ ޖިސްމާނީ ފައިދާ ތަކެއް ލިބިގަތުމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ﷲ ގެ އަމުރުފުޅަކަށް ކިޔަމަން ވުމުގެ ގޮތުން ކުރާ އަޅުކަމެކެވެ.
ޢާއްމު ގޮތެއްގައި ކަންތައްތައް ހިނގާ ގޮތަށް ބަލާ އިރު އަޅުގަނޑުމެންނަށް ބުއްދި ޤަބޫލު ކުރުމާއި ނުކުރުމުގެ ވާހަކަ ދެކެވިފައި އޮންނަނީ ޤަބޫލު ކުރަން ބޭނުން ނުވާ ވާހަކަ ތަކާ މެދުގަ އެވެ. އެހެން ނޫން ނަމަ އަޅުގަނޑުމެން މި ތިބެނީ ބުއްދި ޤަބޫލު ނުކުރާ ކަހަލަ ކަންތައްތައް ކުރުން މަތީގައެވެ. ރެއަކާއި ދުވާލެއްގެ ތެރޭގައި އެތައް ފަހަރަކު އެ ކަހަލަ ކަންތައްތައް އަޅުގަނޑުމެން ކުރަމުއެވެ. އެއްވެސް ސުވާލަކާ ނުލައެވެ. ދީނީ ކަންތައްތަކަށް ބަލާ އިރު ބުއްދިއަށް ޤަބޫލު ކުރެވެން ޖެހޭ ކަންތައްތަކުގައި އެއްވެސް ޝައްކެއް ނުއުފެދޭ ވަރަށް ހެކި ފެންނާން އެބަ ހުއްޓެވެ. މިސާލަކަށް ﷲ ގެ ކުޅަދުންވަންތަ ކަމާއި އެއްކައުވަންތަކަމުގެ ހެކިތައް ހުރިހައި ދިމާއަކުން ވަރަށް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތަކަށް މިހިރަގެން ފެންނަނީއެވެ. ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ ޞައްޙަ ކަމާއި ކީރިތި ރަސޫލާގެ ތެދުވެރި ކަމުގެ ހެކިތައް ވެސް ސިކުނޑިއަށް އެއްވެސް ކަހަލަ އޮޅުމެއް ނާރާ ވަރަށް ފެންނާން އެބަ ހުއްޓެވެ. ދެން އޮތީ "ފޮތާއި ގޮތު" ގައި އަންގަވާފައިވާ އުސޫލުތަކުގައި ހިފެހެއްޓުމެވެ. އެ ކަމަކީ ހުރިހައި ސަބަބަކާއި ޙިކުމަތެއް ބުއްދިއަށް ޤަބޫލު ކުރެވިގެން ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ އެ ގޮތް އެންގެވި ފަރާތާއި ގެނެސް ދެއްވި ފަރާތުގެ ޞައްޙަކަން ބުއްދި އަށް ޤަބޫލު ކުރެވުނީމާ ކުރަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަބޫބަކުރުގެފާނު ކަންތައް ކުރެއްވި ގޮތަކީ އެއީއެވެ.