ޢަރަބި މި ސާލުބަހެއްގައި ބުނެއުޅެއެވެ. "ބައެއް ގެއްލުމަކީ ފައިދާއެކެވެ." ކޮރޯނާވައިރަސް ވަބާގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ވަރަށް ގިނަ މީހުންނާއި ކުރިމަތިވި ނުރައްކާތެރި ހާދިސާއާއި މި މިސާލުބަހާއި ގުޅެއެވެ. މިވަބާގައި އެތަކެއް މީހުންގެ ފުރާނަވަނީ އެމީހުންނާއި ވަކިވެފައެވެ. ގައުމުތައް ވަނީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ. ކުންފުނިތައް ވަނީ އިނދަޖެހިފައެވެ. ވިޔަފާރިތައް ބަނގުރޫޓުވެ އެތައް ފިހާރައެއް ބަންދުކުރަން އިޢުލާނުކޮށްފިއެވެ. މިލިބުނު ވިޔަނުކުރެވޭހާ ގިނަގުނަ ގެއްލުންތަކާއިއެކުވެސް ލިބުނު ފައިދާތައް ގިނައެވެ. ލިބުނު ފިލާވަޅުތަކާއި މިވަބާއިން އަރައިގަތުމަށް ކުރަންޖެހޭ ކަންތައް އެނގުނުލެއް މަދެއްނޫނެނެވެ.
ކޮރޯނާވައިރަސް ފެތުރި ލިބުނު ގެއްލުމަކީ އިންސާނާ އޭނާގެ ނަފުސާއިމެދު ވިސްނަން ލިބުނު ފުރުސަތެކެވެ. މިދުނިޔޭގައި އޭނާގެ ހަގީގީ ސައިޒު ދައްކާލިކަމެކެވެ. އޭނާއަކީ މަޚްލޫޤެއްކަމެވެ. ދުނިޔޭގެ ވެރިއަކީ އެނިކަމެތި އިންސާނާއެއް ނޫންކަމެވެ. ހަމައެފަދައިން އީމާންކަން އައުކޮށް މާތް الله އާއި ދޭތެރޭ އޮންނަ ގުޅުން ބަދަހިކޮށް ދިނެވެ. މާތް الله އަށް ވަކީލުކުރުމާއި ޤަޟާޤަދަރަށް އީމާންވުމުގެ މުހިއްމުކަން އެނގުނެވެ. މިފަދަކަންތަކާއި ބެހޭގޮތުން ކީރިތިޤުރްއާނުގެ މިއާޔަތުން ޢިބުރަތް ލިބިގަންނަންޖެހެއެވެ. {فلَوْلاَ إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُناَ تَضَرَّعُوْا وَلكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ ماَ كانُوا يَعْمَلُوْنَ} الأنعام : 43. މާނައީ "ފަހެ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ عذاب އެއުރެންނާ ހަމަޔަށް އައިހިނދުވެސް، އެއުރެން ކިޔަމަންވެ މަޑުމޮޅިނުވީ ކީއްވެބާއެވެ؟ އެހެނެއްކަމަކު އެއުރެންގެ ހިތްތައް ހަރުކަށިވެފައިވެއެވެ. އަދި އެއުރެން ކޮށްއުޅުނު ކަންތައް އެއުރެންނަށް شيطان އާ ޒީނަތްތެރިކޮށް ދެއްކިއެވެ."
މިކުޑަކުޑަ ވައިރަސް ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކުގައި އުޅޭ މީހުންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅިއަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ބަދަލު ގެނެސްފިއެވެ. ކުރީގައި އުޅެމުންއައި އުފާވެރިކަން ހަނދާނަށް ގެނެސްދީފިއެވެ. ލިބިފައިވާ ގިނަގުނަ ނިޢުމަތްތަކާއިމެދު ވިސްނަން ހަނދާންކޮށްދީފިއެވެ. އެއީ ކިހާ ބޮޑު ނިޢުމަތްތަކެއްކަން އިހްސާސްނުވެ ތިއްބައެވެ. ގިނަމީހުން ތިބީ އޭގެ އަގު ވަޒަންކުރަން ނޭގިފައެވެ. ނިޢުމަތަށް ޝުކުރުކުވެރިވުމުން ނިޢުމަތް އިތުރުވާކަމާއި ޝުކުރުވެރި ނުވާނަމަ އެނިޢުމަތްތައް ފިލައިދާކަން ހަނދާނެއްނެތެވެ. މިކަމަށް އިޝާރާތްކުރައްވައި މާތް الله ވަޙީކުރައްވަނީ {وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ} إبراهيم : 7. މާނައީ "އަދި ތިޔަބައިމީހުންގެ ވެރިރަސްކަލާނގެ އެންގެވިހިނދު ހަނދުމަކުރާށެވެ! ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން شكر ކޮށްފިނަމަ، ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ތިޔަބައިމީހުންނަށް އިތުރުކޮށްދެއްވާހުށީމެވެ. އަދި ތިޔަބައިމީހުން (شكر ނުކޮށް) كافر ވެއްޖެނަމަ (ދަންނާށެވެ!) ހަމަކަށަވަރުން، ތިމަންރަސްކަލާނގެ عذاب ގަދަފަދަވެގެނަވާކަން ކަށަވަރެވެ."
ކޮރޯނާވައިރަސް، މީސްތަކުންނަށް އިސްލާމްދީނުގައި އަންގަވާފައިވާ ސާފުތާހިރުކަމުގެ މުހިއްމުކަން ދަނެގަތުމަށް ބާރުއެޅިއެވެ. އިސްލާމީ ފިޤުހުގެ ފޮތްތަކުގެ ފުރަތަމަ ބާބަށް މީސްތަކުން ރުޖޫޢަކޮށްދިނެވެ. އާދެ، باب الطهارة (ސާފުތާހިރުކަމުގެ ބާބު) ކިޔަވައި ދަސްކޮށް އެއަށް ޢަމަލުކުރަން މަޖުބޫރުކުރުވިއެވެ. އަދި ހަމައެފަދައިން ހުރިހާ ވަލުޖަނަވާރަކީ ކާންޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫންކަން ކުރިން، އެކަން ގަބޫލުނުކޮށްތިބި މީހުންނަށް އެއްބަސްވާންޖެހުނެވެ. މުލްޙިދުން (އެތީސްޓުން) ނާއި އިސްލާމްދީނާއި ދެކޮޅު އެނޫންވެސް މީހުން އިސްލާމީ ޝަރީޢަތަށް ޖޯކުޖަހައި މަލާމާތްކުރަމުން ދަނިކޮށެވެ. ކޮރޯނާވައިރަހުގެ ސަބަބުން އިޤްތިޞާދު ވެއްޓުނު ވަޅުގަޑުން ސަލާމަތްކުރުމަށްކަމަށް ވިދާޅުވެ ނޫސްކޮންފަރެންސެއްގައި އެމެރިކާގެ ރައީސު ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް އިޢުލާނުކުރެއްވިއެވެ. އެމެރިކާގެ ފެޑެރަލް ރިޒާރވް ބޭންކުގެ ފައިދާ މިހާރުވަނީ ސުން ޕަސަންޓްގައެވެ. މިއިން ދޭހަވާ މާނައަކީ އިންޓަރެސްޓް (ރިބާ) އުވާލުން ނޫންތޯއެވެ. އެއުވާލެވުނީ އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ޙަރާމްކުރައްވާފައިވާ ރިބާ ނޫންތޯއެވެ. ކުރީގައި ނަގަމުން، ކަމުން އައިސްފައިވާ ބޮޑުފައިދާއެވެ. ރިބާގެ މުޢާމަލާތުގެ ނުބައިކަމާއި އޭގެ ނުރައްކާތެރިކަން ކީރިތިޤުރްއާނުގައި އަންގަވާފައިވަނީ މިފަދައިންނެވެ. {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ * فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ} البقرة : 278-279. މާނައީ "އޭ إيمان ވެއްޖެ މީސްތަކުންނޭވެ! الله އަށް ތިޔަބައިމީހުން تقوى ވެރިވާށެވެ! އަދި، ތިޔަބައިމީހުން مؤمن ންކަމުގައިވާނަމަ، ربا ގެތެރެއިން ބާކީ (ލިބޭން) ހުރިއެއްޗެއް ތިޔަބައިމީހުން ދޫކޮށްލާށެވެ! ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން (ނަށް أمر ވެވިގެންވާ ގޮތަށް) عمل ނުކޮށްފިނަމަ الله ގެ حضرة ންނާއި، އެކަލާނގެ رسول އާގެ ފަރާތްޕުޅުން ހަނގުރާމައެއް އަތުވެދާނެކަމަށް ތިޔަބައިމީހުން يقين ކޮށް ދެނެގަންނަހުށިކަމެވެ! ތިޔަބައިމީހުން (ربا ދޫކޮށް) އެނބުރި رجوع ވެ توبة ވެއްޖެނަމަ ތިޔަބައިމީހުންގެ رأس مال ތައް، ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުންނަށްހުށްޓެވެ. (އިތުރުކޮށްގެން) ތިޔަބައިމީހުން އަނިޔާވެރިނުވާ ގޮތުގައެވެ. އަދި، (އުނިވުމުން) ތިޔަބައިމީހުންނަށްވެސް އަނިޔާ ނުލިބޭ ގޮތުގައެވެ."
މިކުޑަކުޑަ ވައިރަސްގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށިސާފުވުމަށް އެހީތެރިވެދީފިއެވެ. މިނިވަންކަމާއިއެކު އެހުމެއް ފެހުމެއްނެތި، ތަނެއްދޮރެއް ނުބަލާ އުކަމުންދިޔަ ކުނިބުނިތައް އުކުން ހުއްޓުނެވެ. އަދި އިންސާނާ ބޭނުންކުރަމުންދިޔަ ޠަބީޢީތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ފުރުސަތުލިބުނެވެ. ބޭރަށްނުގޮސް ގޭގައި ތިބެންޖެހުމުން ޢާއިލީގުޅުންވަނީ ބަދަހިވެގެން ގޮސްފައެވެ. ވައިރަސް ފެތުރުމުގެ ސަބަބުން މުޖްތަމަޢުގެ އަފުރާދުންގެ މެދުގައި އެހީތެރިވުމާއި އަޅާލުމުގެ ރޫޙު ގާއިމުވިއެވެ. ސާފުތާހިރުވުމަށް ބާރުއެޅުމާއި ސިއްހީކަންތަކުގެ އިރުޝާދު ދިނުން އިތުރުވެ މައުލޫމާތު ތަނަވަސް ވެގެންދިޔައެވެ. ކަމާއިބެހޭ އިދާރާތައް އިތުރަށް ހަރަކާތްތެރިވިއެވެ. މީހުންގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުވިއެވެ.
ކޮރޯނާވައިރަސް ކުރި އެންމެ މޮޅުއެއްކަމަކީ ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ހުރިނެތްގޮތް ބަލާލުމެވެ. އާދެ، ގައުމުތަކުގެ ސިއްހީފެންވަރު ޓެސްޓްކޮށްލީއެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ ސިއްހީނިޡާމު ރޭވިފައިވާގޮތާއި ހޮސްޕިޓަލްތަކުގެ ފެންވަރާއި ވޯޑުތަކުގެ ހާލަތު ހާމަވެގެންދިއުމެވެ. ޑޮކްޓަރުންނާއި ރައްޔިތުންގެ ނިސްބަތުން ޑޮކްޓަރަކަށްޖެހުނު ރައްޔިތުންގެ އަދަދު ހާމަވިއެވެ. އަދި ނަރުހުންނާއި ސިއްހީއެހީތެރިން ބޭނުންވެފައިވާ މިންވަރު އެނގުމެވެ. މިކަންތަކުގެ ސަބަބުން ރަނގަޅުކަންތަކާއި ނުބައިކަންތައް ފާޅުވެއެނގުނެވެ. ހަމައެއާއިއެކު ވިޔަފާރިވެރިންނާއި މުދާ ގަންނަމީހުންގެ ޚަސީލަތް ވަރަށްރަނގަޅަށް ސާފުވިއެވެ. ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ގިނައަދަދެއްގެ މުދާ ގުދަންކޮށް ފޮރުވިއެވެ. މީހުން އެތައް ބައިވަރު ސާމާނެއް އެއްފަހަރާގަނެ ރައްކާކުރިއެވެ. ސާފުކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ތަކެއްޗާއި ކާތަކެތި ނުވިއްކާ ހިފެހެއްޓިއެވެ. އަދި ފަހުން އަގުބޮޑުކޮށް ވިއްކަންފެށިއެވެ. ބައެއް ގައުމުތަކުގައި މީހުންނަށް ބޭނުންވާ ތަކެތި ހިލޭބެހުމާއި ހާލުގައިޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ބޮޑެތި އެހީތައް ފޯރުކޮށްދެވުނެވެ. އަދި ބަލިފެތުރުން ހުއްޓުވުމުގެ ގޮތުން އެކަހެރި ތަންތަނުގައި މީހުން ބެއިތިއްބިއެވެ. ގައުމަކަށް ކުލައަކަށް ބެލުމެއްނެތި ބަލިމީހުންނަށް ބޭސްފަރުވާކޮށްދިން ގައުމުތައްވެސް މަދެއްނޫނެވެ. ކޮރޯނާވައިރަސް ކަންކަމަށް މީހުން ތަމުރީނުކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހޯދައިދިނެވެ. ކަންކަން ރާވައި ހިންގާނެގޮތާއި ކުއްލިހާލަތެއް ދިމާވާހިނދުން ކަންކުރާނެގޮތް ކުރިއަށް ރޭވުމަށް ބާރުއެޅިއެވެ. މިވައިރަސް ވަނީ ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ މުހިއްމުކަން އަންގައިދީ ނޭވާލާޒނިޒާމަށް ދިމާވެދާނެކަންތަކާއި ކުރިމަތިލާނެގޮތް އޮޅުންފިލުވާދީފައެވެ. ސައިންޓިސްޓުންނާއި ރިސާރޗްކުރާ މީހުން އިތުރަށް ހޭލުންތެރިކޮށްދީ އެމީހުން މަޝްޣޫލުކުރުވައި އިތުރު ހޯދުންތައް ހޯދަން މަޖުބޫރުވިއެވެ. ސައިންސްވެރިންގެ ބޭނުންތެރިކަމާއި ޢިލްމީ ހޯދުންތަކުގެ މުހިއްމުކަން އެނގުނެވެ. އެންމެން އެކުވެގެން ކުރާމަސައްކަތް ކާމިޔާބު ވާނެކަން ޔަގީންވިއެވެ. ގައުމުތައް އެކުވެގެން ވައިރަހުގެ ވެކްސިންއާއި ބޭސް އުފެއްދިދާނެކަމުގެ ފެހިސިގްނަލް ލިބުނެވެ. ތަރައްގީވެ ކުރިއަރައިދާނެ ގޮތްތަކަކީ އެއީކަން އެންމެންނަށް ވަނީދަސްވެފައެވެ.