(15 އޮކްޓޯބަރު 2021 ގައި ޝާއިއުކުރި ބަޔާ ގުޅޭ)
ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ، އެކަލާނގެ ޒާތުފުޅަށް ނިސްބަތް ކުރައްވައި ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާ ވަޙީގެ ބަސްފުޅުތައް
ﷲ ފިޔަވައި އެހެން އިލާހަކު ނުވެއެވެ.
وَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ
އަދި، ތިޔަބައިމީހުންގެ ކަލާނގެއީ، އެއްކައުވަންތަ މާތް ﷲ އެވެ. އެކަލާނގެ މެނުވީ إله އަކު ނުވެއެވެ. އެއީ رحمن ވަންތަ رحيم ވަންތަ ﷲ އެވެ. (البقرة : 163)
ތަފުސީރު
މިއާޔަތް ބާވައި ލެއްވުމުން، މައްކާގެ މުޝްރިކުން ވަރަށް ކަންބޮޑުވިއެވެ. އެއީ ޖާހިލުކަމުގެ އަނދިރީގައި، މަގު ގެއްލިފައިތިބި ބަޔަކަށް ވަރަށް ކަންބޮޑުވާނެ ވަޙީގެ ބަސްފުޅެކެވެ. އަމްދުން އެތައް ކަލާނގެ ތަކަކަށް އަޅުކަން ކުރަމުން ގެންދިޔަ ބަޔަކަށް އެއީ، ޤަބޫލު ކުރެވޭވަރުގެ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެތައްބަޔަކު، އެންމެ ކަލަކަށް އަޅުކަން ކުރުން އެއީ، އެމީހުންގެ ވިސްނުމަށް އަންނަ ގޮތުގައި މުސްތަޙީލު ކަމެކެވެ. އެންމެ ކަލަކު ވޮޑިގެންވާ ކަމުގައި ވަންޏާ، އެއީ ވަރަށް ނާޒުކު މައްސަލައެއްކަމަށް އެމީހުންނަށް ފެނުނެވެ. މި އާޔަތް ބާވައި ލެއްވުމުން، މައްކާގެ ޤުރައިޝުން ބުނޫއެވެ ! މިއޮއްހުރިހާ އެންމެންނަށް ހަމަ އެންމެ ކަލެއް ހެއްޔެވެ ؟ އަދި އެކަމުގެ ހެކި އެއީ، އެމީހުން ޤަބޫލުކުރިޔަސް އަދި ނުކުރިޔަސް، ކޮންމެހެންވެސް އޮންނަން ޖެހޭނެ އެއްޗެއްކަމަށްވެސް ބެއްޔެވެ. އަދި ބުނޫއެވެ ! އެއީ ތެދެއްކަމަށް ވަންޏާ، އެކަމުގެ އެންމެ ހެއްކެއް، އަޅެ ތިމަންމެންނަށް ދައްކަވާށެވެ ! އެހެންކަމުން ބަޤަރާ ސޫރަތުގެ އެއާ ޖެހުނު، 164 ވަނަ އާޔަތުގައި، ﷲ އީ އެއްކައުވަންތަ އިލާހު ކަމާއި . އެކަލާނގެ މެނުވީ އެހެން އިލާހެއް ނުވާކަން، އަދި އެކަލާނގެ ހެޔޮފުޅުކަމާއި ދީލަތިވަންތަ ކަމުން، އިންސާނާއަށް މިންވަރު ކުރައްވައި، ދުނިޔެ ހިނގުމުގެ ނިޒާމުގައި ރޯދި ބަރަކާތް ލައްވައި، އިންސާނާ ބޭނުން ހިފުމަށް، އެއިންސާނާގެ ޚިދުމަތުގައި، މުޢުޖިޒާތުގެ ގޮތުގައި ދުނިޔެ ލައްވާފައިވާކަމުގެ ޚަބަރު ދެއްވައި ވަޙީ ކުރައްވާފައި ވެއެވެ.
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ
ހަމަކަށަވަރުން، އުޑުތަކާއި ބިން ހެއްދެވުމުގައްޔާއި، ރޭދުވާ ތަފާތުވުމުގައްޔާއި، މީސްތަކުންނަށް މަންފާކުރާ ތަކެއްޗައިގެން، ކަނޑުމަތީ ދުވާ އުޅަނދުތަކުގައްޔާއި، ﷲ، އުޑުން ވެއްސެވި ފެނުގައްޔާއި، ބިން ( ނުވަތަ ފަސްގަނޑު ) މަރުވެ އޮތުމަށްފަހު، ( އުޑުން ވެއްސެވި ) އެފެނުގެ ސަބަބުން، އެބިމަށް ދިރުން ދެއްވުމާއި، އަދި ދިރުން ދެއްވާފައިވާ އެންމެހައި ދިރޭތަކެތި، އެބިމުގައި ފެތުރުއްވުމާއި، އަދި އެކި ދިމާލުން ޖެހޭގޮތުގައި ވައިޖެއްސެވުމުގައްޔާއި، އުޑާއި ބިމާ ދެމެދު ކިޔަމަން ކުރައްވާފައިވާ ވިލާގައި، ( އެކަންކަމާމެދު ) ވިސްނާ ބަޔަކަށް، ކަނޑައެޅިގެންހުރި، ހެކިތަކެއްވާކަން ކަށަވަރެވެ. ( 2:164 )
އުޑުތަކާއި ބިން ހައްދަވާފައިވާތަން، އިންސާނާގެ ހަމަ ލޮލަށް އެބަ ފެނެއެވެ. އެބިމުގައި އިންސާނާ އެބަ ދިރިއުޅެއެވެ. ރެޔާއި ދުވާ، ހުއްޓުމެއްނެތި، ތަރުތީބު ކުރެވިފައިވާ މަގުން ދައުރުވަމުން އެބަ ދެއެވެ. އިންސާނާގެ ކެއުމަށާއި ދިރިއުޅުމުގެ އެހެނިހެން މުހުތާދުތައް ފުއްދުމަށް، ބޭނުންވާ ތަކެތި އުފުލައިދޭ އުޅަނދުތައް، އެއްބައްރުން އަނެއް ބައްރަށް ދިއުމަށްޓަކައި، މާސިންގާ ކަނޑުތަކުގައި ދަތުރު އެބަ ކުރެއެވެ. މައްޗަށް ބަލައިލުމުން ލޮލަށް ނުފެންނަ ހިސާބަކުން ވާރޭގެ ގޮތުގައި ވެހިގެން އެއަންނަ ފެން، އުޑުން އެބަ ވެހެއެވެ. ފެނަކީ، އިންސާނާ ދިރިހުރުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ މާއްދާއެކެވެ. ( އުޑުން ވެހޭ ) އެފެން އިންސާނާ އެބަ ބޮޔެވެ. ޖަނަވާރުތައްވެސް އެފެން ބޮޔެވެ. ދިރުން ނެތި ގަސްތަކާއެކު މަރުވެފައިވާ ބިންތަކަށް އެފެން ވެހުމުން، އެބިމަށް ނުވަތަ ފަސްގަނޑަށް ދިރުން ލިބި، ގަސްފަޅައި، އިންސާނާ އަށް ކާނާ ލިބި، ޖަނަވާރުތައް ކައި އުޅޭނެ ހުޔާއި ފަތް ލިބެއެވެ. އިންސާނާގެ ހިތްފުރި އިތުރުވާވަރަށް އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި ރޯދި ބަރަކާތް ލެއްވިއެވެ. އަދި ޢަދަދު ނުކުރެވޭފަދަ ދިރުން ދެއްވި އެތައް ތަކެއްޗެއް އެބިމުގައި ފެތުރުއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އިންސާނާ އާއި ޖަނަވާރާއި ދޫނި ސޫފާ ސޫތްޕާއި، ގަސްގަހާ ގެއްސާއި ފަނި ފަކުސަ އާއި މިނޫންވެސް އެތައް ތަކެއްޗެއް ބިމުގައި ވަނީ ފަތުރުއްވާފައެވެ. އެކި ފަހަރު އެކި ދިމާލުން، އެކި ބާރުމިނުގައި ވައި ޖެއްސެވުން ވަނީ ފުރިހަމަ ކުރައްވައި އިންތިޒާމް ކުރައްވާފައެވެ. އެ ވައިގެ ސަބަބުން، އިންސާނާ އާއި ފުރާނަ އެޅުއްވި އެންމެހައި ތަކެތި، ނޭވާލައި، ދިރިހުރުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ އޮކްސިޖަން ލިބި، ކަނޑުމަތީގެ އުޅަނދުފަހަރު އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ދަތުރު ކުރުމަށް ފަސޭހަކަން ލިބެއެވެ. އަދި އެވައިން، ދުނިޔޭގެ ހޫނު ކުޑަކޮށް، އިންސާނާއަށް ދުނިޔޭގައި ދިރިއުޅުން ފަސޭހަ ކޮށް ދެއެވެ. ވިއްދިފައިވާ އެއްޗަކާ ނުލައި އުޑު ހައްދަވައި، އެއުޑާއި ބިމާ ދެމެދު، ހައްޔަރެއްނެތި، ވިއްދިފައިވާ އެއްޗަކާ ނުލައި ވިލާ ދައުރުވާނެ ގޮތް މިންވަރު ކުރެއްވިއެވެ. މި އެންމެހައި ކަންކަމަކީ، އެތައް ކަލާނގެތަކެއް އެކުވެގެން، ބައިހަދާފަ ވަކި ނިޒާމަކުން ހިނގާނެގޮތަށް އުފެއްދޭނެ ކަންކަމެއްނޫނެވެ. އެކަން އިންތިޒާމު ކުރެއްވޭނީ އެއްކައުވަންތަ ކަލެއްގެ ކުޅަދުންވަންތަކަމުން، ހަމަ އެންމެ ކަލަކަށެވެ. މިއީ ކަލަކު ވޮޑިގެންވާ ކަމާއި، އެއީ އެއްކައުވަންތަ ކަލެއްކަން ކަނޑައެޅި، ކަށަވަރުކޮށް، ބަޔާންވެގެންވާ ހެކި ތަކެކެވެ. އެއީ އެއްކައުވަންތަ މާތް ﷲ އެވެ. އެހެނަސް، މި ހެކިތަކުގެ މަތިވެރިކަމާއި ސާބިތުކަން ވިސްނައި ގަނެވޭނީ، އެކަންކަމާ މެދު ވިސްނައި ފިކުރުކުރާ ބަޔަކަށެވެ.،މައްކާގެ މުޝްރިކުންފަދަ ޖާހިލުކަމުގެ އަނދިރީގައި، ގަދަނިދިން ނިދާފައި ތިބި ބަޔަކަށް އެއީ އުނދަގޫ ކަމަކަށް ވާނެއެވެ. އެހެނަސް، ﷲ މިންވަރު ކުރެއްވި އިންސާނަކަށް ހެޔޮ ވިސްނުން ދެއްވައި، ތެދުމަގު ދައްކަވާނެތެވެ.
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
ހަމަ ކަށަވަރުން ﷲ، އެކަލާނގެ މެނުވީ، إله އަކު ނުވާކަމަށް ހެކިވެ ވޮޑިގެންފިއެވެ. އަދި، މަލާއިކަތް ބޭކަލުންނާއި ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިންވެސް، (އެކަމަށް) ހެކިވެ ވަޑައިގެންފިއެވެ. ( އެކަލާނގެ ހެއްދެވި ތަކެތި ތަދުބީރު ކުރެއްވުމުގައި، ޢަދުލުވެރިކަމައިގެން އެކަލާނގެ ޤާއިމުވެ ވޮޑިގެން ވެއެވެ. އެކަލާނގެ މެނުވީ إله އަކު ނުވެއެވެ. (އެކަލާނގެއީ) عزيز ވަންތަ ޙަކީމުވަންތަ މާތް ކަލާނގެއެވެ. (سورةال عمران 18)
ތަފުސީރު
ސާޢިދު އަލްކަލްބީގެ އަރިހުން ރިވާ ކުރެވިގެންވާ ގޮތުގައި، އެއްދުވަހަކު، ސޫރިޔާގެ ދެ ކާހިނަކު މަދީނާއަށް އައެވެ. އެތަނުން އެކަކު އަނެކާއަށް ބުންޏެވެ. މި ރަށަކީ، އެންމެ ފަހުގެ ނަބިއްޔާ ފާޅުކުރައްވާނެ ކަމަށް އެނގިފައިވާ ރަށާ ކިހާ ވައްތަރު ރަށެއް ހެއްޔެވެ ! އަދި ކައު އިތުރު ރަސޫލާ، މަދީނާގައި މީސްތަކުންގެ ތެރެޔަށް ނުކުމެވަޑައިގަތުމުން، ރަސޫލާގެ ފައިންޕުޅު ދުށުމަށް އެދެ ކާހިނުން އެދުނެވެ. އެ ދެ ކާހިނުން ރަސޫލާއާ ބައްދަލުވީ ހިނދު، އެކަލޭގެފާނުގެ ނަންފުޅާއި އުޅުއްވުމުގެ ވައްޓަފާޅިން، އެކަލޭގެފާނު ދެނެގަތެވެ. އެހިނދު، ސޫރިޔާގެ ދެ ކާހިނަކު ރަސޫލާގެ އަރިހަށް އައިސް ދެންނެވިއެވެ. މުޙަންމަދު އަކީ ތިޔައީ ތޯއެވެ ؟ ރަސޫލާ އާނއެކޭ ވިދާޅުވުމުން، އެ ދެ ކާހިނުން އަނެއްކާވެސް ދެންނެވިއެވެ. އަޙްމަދަކީވެސް ތިއީ ތޯއެވެ ؟ ރަސޫލާ އަނެއްކާވެސް އާނއެކޭ ވިދާޅުވުމުން، އަނެއްކާވެސް އެ ދެ ކާހިނުން ދެންނެވިއެވެ. ތިމަންމެން ހެކި ދެއްކެވުމަށް އެދި ދަންވަމުއެވެ. އެކަމުގެ ހެކި ދައްކަވައިފިނަމަ، ތިމަންމެން ކަލޭގެފާނު ތިޔަ ވިދާޅުވާ އެއްޗެއް ގަބޫލު ކުރާނަމެވެ. ރަސޫލާ ހަދީސްފުޅު ކުރެއްވިއެވެ. ސުއާލު ކުރާށެވެ ! އެމީހުން ދެންވޫއެވެ. ކަލޭގެފާނު ތިޔަ ގެންނެވި ފޮތަކީ، ﷲ ގެ ބަސްފުޅުކަން ކަށަވަރުވާނެ އެންމެ ބޮޑު ހެއްކަކީ ކޮބައިތޯއެވެ ؟
އެ ހިނދު މިއާޔަތް ބާވައި ލައްވައި، ﷲ މެނުވީ އިލާހަކު ނުވާކަމަށް، އެކަލާނގެ ޒާތުފުޅަށް ހެކިވެ ވޮޑިގެންފި ކަމާއި، މަލާއިކަތް ބޭކަލުންނާއި، ތަންދޮރު ދަންނަ ހެޔޮވިސްނޭ، ޢިލްމުގެ އަހުލުވެރިންވެސް އެކަމަށް ހެކިވެ ވަޑައިގަންނަވާކަން، ބަޔާން ކުރެއްވިއެވެ. އަދި، ﷲ ހެއްދެވި އެންމެހައި ތަކެއްޗާ ގުޅިފައިވާ ކަންކަން ހިންގަވައި ބެލެހެއްޓެވުމުގައި، ތަފާތު ކުރުމެއް ނެތި، ހަމަހަމަ ކަމާއެކު ޤާއިމްވެ ވޮޑިގެންވާކަން އެންގެވިއެވެ. އަދި އެކަލާނގެއީ، އެންމެހައި ކަންކަން މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ، އޯގާވަންތަ، ކަލާނގެކަން ވެސް މިއާޔަތުގައި އެވަނީ އަންގަވާފައެވެ.
އެހިނދު، އެދެ ކާހިނުން، ރަސޫލާގެ އަތްޕުޅުމައްޗަށް އިސްލާމްވެ ތެދުމަގު ލިބިގެންފިއެވެ.
وَقَالَ اللَّهُ لَا تَتَّخِذُوا إِلَهَيْنِ اثْنَيْنِ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ
ﷲ ވަޙީ ކުރެއްވިއެވެ. ތިޔަބައިމީހުން، ދެ إله އިން ވާކަމަށް ޤަބޫލު ނުކުރާށެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެކަލާނގެ ވާކަންކަށަވަރީ، އެއްކައުވަންތަ ކަލާނގެ ކަމުގައެވެ. ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން ހަމައެކަނި، ތިމަން ކަލާނގެއަށް ބިރުވެތި ވާށެވެ. (النحل : 51(
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
ކަލޭގެފާނު ވިދާޅުވާށެވެ. އެއީ އެއްކައުވަންތަ ﷲ އެވެ. ( އިޚުލާޞް : 1 )
ހިތްތައް ވަނީ އެކަލާނގެ ޔަދުޤުދުރަތްފުޅުގެ ބާރުވެރިކަމުގެ ދަށުގައެވެ.
خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ﷲ، އެއުރެންގެ ހިތްތަކުގައްޔާއި އެއުރެންގެ ކަންފަތްތަކުގައި ވަނީ ސިއްކަ ގައްސަވައި، ބަންދު ކުރައްވާފައެވެ. އަދި އެއުރެންގެ ލޯ ތަކުގެ މަތީގައިވަނީ ފަރުދާއެކެވެ. އަދި އެއުރެންނަށް ބޮޑުވެގެންވާ ޢަޒާބު ހުއްޓެވެ. (ބަޤަރާ : 7)
فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِمْ بِآيَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا
ފަހެ، އެއުރެންގެ ޢަހުދު އުވާލައި، އަދި އެއުރެން ﷲ ގެ އާޔަތްތަކަށް ކާފިރުވެ، އަދި ޙައްޤަކާ ނުލައި ނަބީބޭކަލުން ޤަތުލުކޮށް، އަދި ތިމަންމެންގެ ހިތްތަކަކީ، ބަންދުވެފައިވާ ހިތްތަކެކޭ ބުނެ އުޅުމުގެ ސަބަބުން، (ތިމަން ކަލާނގެ އެއުރެންނަށް ލަޢުނަތް ލެއްވީމެވެ.) އަދި ކިއެއްތަ ! އެއުރެން ކާފިރު ވުމުގެ ސަބަބުން އެ ހިތްތަކުގައި ﷲ ސިއްކަ ގައްސަވާފައި ވެއެވެ. ފަހެ، އެއުރެންކުރެ މަދުބަޔަކު މެނުވީ އީމާނެއް ނުވާނެތެވެ. (ނިސާއު 155)
أُولَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ وَأُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ
އެއުރެންނީ، އެއުރެންގެ ހިތަތަކުގައްޔާއި، އެއުރެންގެ ކަންފަތްތަކުގައްޔާއި، އެއުރެންގެ ލޯތަކުގައި، ﷲ ސިއްކަ ގައްސަވާފައިވާ މީހުންނެވެ. އަދި އެއުރެންނީ، ހަމަ، ޣާފިލުވެގެންވާ މީހުންނެވެ. (ނަޙުލު : 108)
وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا
އަދި އެއުރެންނަށް އެ ޤުރުއާން ހުރަސްއަޅާ ހުރަސްތަކެއް، އެއުރެންގެ ހިތްތަކުގައި، ތިމަން ރަސްކަލާނގެ ލެއްވީމެވެ. އަދި އެއުރެންގެ ކަންފަތުގައި ބީރުކަމެއް ލެއްވީމެވެ. އަދި، ޤުރުއާނުގައި، ހަމައެކަނި ކަލޭގެފާނުގެ ވެރި މާތް ކަލާނގެ ނަންފުޅު، ކަލޭގެފާނު ގެންނަވައިފިނަމަ، އެއުރެން ނުރުހުންތެރިވެ، ފުރަގަސްދީ އެނބުރި ހިނގައި ދެއެވެ. (އިސްރާއު : 46)
أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِنْ يَشَأِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
ނުވަތަ އެކަލޭގެފާނު، ﷲ އާމެދު އިތުރުފުޅެއް ހެއްދެވީކަމަށް، އެއުރެން ބުނަނީ ހެއްޔެވެ؟ ފަހެ، ﷲ އިރާދަކުރައްވާނަމަ، ކަލޭގެފާނުގެ ހިތްޕުޅުގައި ސިއްކަ ގައްސަވައިފީހެވެ. އަދި ﷲ، ބާޠިލު ފުއްސަވައި، އެކަލާނގެ ކަލިމަފުޅުތަކުން، ޙައްޤު ސާބިތު ކުރައްވަތެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެކަލާނގެއީ، ހިތްތަކުގައި ވާހައި ކަންތައް، މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ މާތް ކަލާނގެއެވެ. (ޝޫރާ : 24)
(ނުނިމޭ)
