ނަމާދު ކުރުމަށް اللَّه ތިބާއަށް އަމުރު ކުރައްވާފައިވާކަން އެނގޭހެއްޔެވެ؟ اللَّه ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ) حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ ( މާނައީ: "ތިޔަބައިމީހުން ނަމާދުތަކާއި، އަދި، މެދުނަމާދުގެ މައްޗަށް ރައްކާތެރިވާށެވެ! އަދި ތިޔަބައިމީހުން اللَّه އަށް ކިޔަމަންތެރިވެ، މަޑުމައިތިރިކަމާއެކު (ނަމާދުގައި) ގާއިމްވެ ތިބޭށެވެ!"
އަޙުކާމު ތަކުގެތެރެއިން ނަމާދަކީ اللَّهގެ ނަބިއްޔާ ދުނިޔެ ދޫކުރައްވައި ވަޑައިގަތުމުގެ ކުރިން އުއްމަތަށް ކުރެއްވި އެންމެ ފަހުގެ ވަސިއްޔަތްކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿ الصَّلاَةَ الصَّلاَةَ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ﴾ މާނައީ: "ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވާށެވެ! ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވާށެވެ! އަދި ތިޔަބައިމީހުންނަށް މިލްކުވެގެންވާ އަޅު އަންހެނުންނަށް ކަމޭ ހިތާށެވެ!"
ނަމާދަކީ ހުރިހާ ހެޔޮކަމެއްގެ ތަޅުދަނޑިކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ ابن القيم الجوزية رحمه الله ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. "ނަމާދަކީ ރިޒުގު ތަނަވަސްކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ސިއްހަތު ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ބަލިތަކާއި، ދިމާވާ އެހެން އުނދަގޫތަކުން ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ މީހާގެ މޫނު އަލިކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ހިތުގެ ފަރުވާއެކެވެ. ނަމާދަކީ އުފާވެރިކަން ގެނެސްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ކަންނެތްކަން ފިލުވައިދޭ އަޅުކަމެވެ. ނަމާދަކީ ގުނަވަންތަކަށް ހީވާގިކަން ގެނެސްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ހިތަށް ތަނަވަސްކަން ގެނެސްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ހިތް އަލިކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ އިންސާނާއަށް ދެއްވާފައިވާ ނިޢުމަތްތައް ރައްކާތެރިކޮށްދޭ އަޅުކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ބަރަކާތް ގެނެސްދޭ ކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ ޝައިޠާނާ ދުރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ނަމާދަކީ اللَّه އާއި ކުއްތަންވުމަށް އޮންނަ މަގެވެ.
ނަމާދު އަޅާމީހާއާ اللَّه ބަރީއަވެވޮޑިގެންވާކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿ لا تتركِ الصَّلاةَ مُتعمِّدًا، فإنَّ مَن تركَّ الصَّلاةَ مُتعمِّدًا فقد برِئتْ منهُ ذمَّةُ اللهِ ﴾ މާނައީ: "ތިބާ ގަސްތުގައި ނަމާދު ދޫކޮށްނުލާށެވެ. އެހެނީ ގަސްތުގައި ނަމާދު ދޫކޮށްލައިފިމީހާއީ اللَّهގެ ޒިންމާއިންނާއި اللَّهގެ ރަސޫލާގެ ޒިންމާއިން ބަރީއަވެގެންވާ މީހެކެވެ. މުރާދަކީ އެމީހަކަށް އެއްވެސް ޢަހުދެއް އަދި އަމާންކަމެއްނެތެވެ."
ނަމާދު އަޅާމީހާ ކާފިރުންގެ ސިފައިން رسول الله صلى عليه وسلم ސިފަކުރައްވާފައިވާކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿ العَهْدُ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلاَةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ ﴾ މާނައީ: "އެއުރެންނާއި އަހުރެމެންނާ (އެބަހީ: މުނާފިގުންނާއި މުސްލިމުންނާ) ދެމެދުގައި (ތަފާތުކުރާ) ޢަހުދަކީ ނަމާދެވެ. ފަހެ، (ނަމާދުގެ ވާޖިބުކަމަށް އިންކާރުކޮށް) ނަމާދުއަޅައިފިމީހާ، (ދަންނާށެވެ.) ހަމަކަށަވަރުން، (އޭނާ) ކާފިރުވެއްޖެއެވެ." އެހެން ޙަދީޘެއްގައި ވެއެވެ. "އަޅާއާއި ކާފިރުކަމާއި ދެމެދުގައިވާ ފަރަގަކީ ނަމާދު ދޫކޮށްލުމެވެ."
ނަމާދު ނުކުރާމީހާއަށް ކަށްވަޅުގައި ލިބޭ ޢަޛާބު ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން، ރޭގައި ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އަރިހަށް (ހުވަފެންފުޅުގައި) ދެބޭކަލަކު ވަޑައިގަތެވެ. އަދި އެ ދެބޭކަލުން ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ވިދާޅުވިއެވެ. (ތިމަންމެންނާއެކުގައި) ހިންގަވާށެވެ! ފަހެ، ތިމަންކަލޭގެފާނު އެ، ދެ ބޭކަލުންގެ އަރިހުގައި ހިންގަވައިގަތީމެވެ…… ތިމަންމެންނަށް އޮށޯވެގެން އޮތް މީހެއްގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެންނެވުނެވެ. އަދި އެހެން މީހަކު، އޭނާގެ ކައިރީގައި ހިލަގަނޑެއް ހިފައިގެން ކޮޅަށް ހުއްޓެވެ. އަދި އެ ހިލަގަނޑުން، އެ (އޮށޯވެ އޮތް) މީހާގެ ބޮލުގައިޖަހައެވެ. (އޭގެ ސަބަބުން) އެ މީހާގެ ބޯ، ފިސްފިސްވެގެންދެއެވެ. އަދި އެ ހިލަގަނޑު އެއްފަރާތަކަށް ދުރަށް ވިއްސައިގެންދެއެވެ. ފަހެ، އެ މީހާ (އެބަހީ: ކޮޅަށް ހުރި މީހާ) އެ ހިލަގަނޑުގެ ކައިރިއަށްގޮސް އެ ހިލަގަނޑު ނަގައެވެ. ފަހެ، އޭނާ، އެ ހިލަގަނޑު ހިފައިގެން އަންނައިރު، އެ މީހާގެ (އެބަހީ: އޮށޯވެ އޮތް މީހާގެ ފިސްފިސްވެފައިވާ) ބޯ، ކުރިއެކޭ އެއްގޮތަށް ރަނގަޅުވެދެއެވެ. އެއަށްފަހު (އެ ހިލަގަނޑު ހިފައިގެން ހުރި މީހާ) އޭނާގެ ކައިރިއަށް ދެއެވެ. އަދި ކުރީ ފަހަރު ކަންކުރިފަދައިން މިފަހަރު ވެސް ކަންކުރެއެވެ. رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ. ތިމަންކަލޭގެފާނު އެ ދެ ބޭކަލުންނަށް ވިދާޅުވީމެވެ. ސުބްޙާނަ اللَّهِ އެވެ! އެބަހީ: اللَّهُގެ ހުސްޠާހިރުވަންތަކަމާއެވެ! މިއީ ފަހެ، ކޮންފަދަ ކަމެއްތޯއެވެ؟ ވިދާޅުވިއެވެ. އެއީ ފަރުޟު ނަމާދުތަކަށް (ފަރުވާކުޑަކޮށް) ނިދާ މީހާއެވެ.
އެންފުރަތަމަ ޤިޔާމަތް ދުވަހު اللَّه ހިސާބު ބައްލަވަނީ ނަމާދުގެ ހިސާބުކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ. رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ." ހަމަކަށަވަރުން، ޤިޔާމަތްދުވަހުން އަޅާގެ އަމަލުތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ހިސާބު ބެއްލެވޭހުށީ، އޭނާގެ ނަމާދާ މެދުގައެވެ. ފަހެ، އެ ނަމާދު ރަނގަޅުވެއްޖެނަމަ، (އެބަހީ: އޭނާ ފުރިހަމަގޮތުގައި ރަނގަޅަށް ނަމާދު ކޮށްފައިވާނަމަ) ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ ކާމިޔާބުވެ، ނަޖާވާހުއްޓެވެ. އަދި އެ ނަމާދު ފާސިދު ވެއްޖެނަމަ، ފަހެ، ހަމަކަށަވަރުން، އޭނާ ނާކާމިޔާބުވެ، އަބާއްޖަވެރިވާހުއްޓެވެ. ފަހެ، اللَّهُ ފަރުޟު ކުރެއްވި ކަމަކުން އެއްޗެއް އުނި ވެފައިވާނަމަ، މަތިވެރިވަންތަ ރައްބު (މަލާއިކަތުންނަށް) ވަޙީ ކުރައްވާހުއްޓެވެ. "ތިމަންރަސްކަލާނގެ އަޅާގެ އިތުރު ހެޔޮކަމެއްވޭތޯ ތިޔަބޭކަލުން ބައްލަވާށެވެ! އަދި ފަރުޟުގެ ތެރެއިން އުނިވެފައިވާ ތަން، އެއިން ފުރިހަމަ ކުރައްވާށެވެ."ދެން މިފަދައިން އެހެން ކޮންމެ އަމަލަކާ މެދުގައި ވެސް ބެއްލެވޭހުއްޓެވެ."
ނަމާދުއަޅާމީހާ ޤިޔާމަތްދުވަހުން މަޙްޝަރު ކުރެވޭހުށީ ފިރުޢައުނާ އެކުގައިކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ رسول الله صلى عليه وسلم ޙަދީޘު ކުރައްވާފައިވެއެވެ." ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވާމީހާއަށް ޤިޔާމަތް ދުވަހުން ނޫރެއް އަދި ހުއްޖަތެއް ވާނެއެވެ. ނަމާދަށް ރައްކާތެރި ނުވާމީހާއަށް ހުއްޖަތެއް އަދި ނޫރެއްވެސް ނުވާނެއެވެ. އަދި އޭނާ މަޙްޝަރު ކުރެވޭނީ ޤިޔާމަތް ދުވަހު (އޭނާ ނަމާދު ނުކުރީ ވެރިކަމަށްޓަކައި ކަމަށްވާނަމަ) ފިރުޢައުނާ އެކުގައެވެ. ނޫނީ (އޭނާ ނަމާދު ދޫކޮށްލީ މަންޞަބާއި ޖާހް ލިބިގަތުމަށް ކަމަށްވާނަމަ) ހާމާނާ އެކުގައެވެ. ނޫނީ (އޭނާ ނަމާދު ދޫކޮށްލީ ޝަހުވަތާއި މުދަލަށްޓަކައި ކަމަށްވާނަމަ) ޤާރޫނާ އެކުގައެވެ. ނޫނީ (އޭނާ ނަމާދު ދޫކޮށްލީ ގަނެ ވިއްކުމާއި ވިޔަފާރިއާއި ހޯދުމާއި ދިނުމާއި މުޢާމަލާތުގައި ކަމަށްވާނަމަ) أبي بن خلف އާއެކުގައެވެ."
ނަމާދު އަޅާމީހާ ވަނީ ޤިޔާމަތް ދުވަހުން މުޖުރިމުންނާ އެކުގައިކަން ތިބާއަށް އެނގޭހެއްޔެވެ؟ اللَّه ކީރިތި ޤުރްއާނު ގައި ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ) كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ * إِلاَّ أَصْحَابَ الْيَمِينِ * فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءَلُونَ * عَنْ الْمُجْرِمِينَ * مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ * قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ ( މާނައި: "ކޮންމެ نفس އެއް، އެ نفس އެއް ހޯދައިގަތްކަމަކުން ބަނދެވިގެންވެއެވެ. ކަނާތްފަރާތުގެ أهل ވެރިން މެނުވީއެވެ. (އެއުރެންވަނީ) ސުވަރުގެތަކެއްގައެވެ. ކުށްވެރިންނާ މެދުގައި އެކަކު އަނެކަކާ ސުއާލު ކުރާ ހާލު ގައެވެ. ތިޔަބައިމީހުން ނަރަކަޔަށް ވެއްދީ ކޮންކަމެއް ހެއްޔެވެ؟ އެއުރެން ބުނާނެތެވެ. ނަމާދުކުރާ މީހުންގެ ތެރެޔަކު ތިމަންމެން ނުވަމުއެވެ."
އަންނަނިވި އާޔަތުގައި މިވަނީ ތިބާގެ ވާހަކަކަން އެނގޭހެއްޔެވެ؟ ) فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا ( މާނައީ: "ފަހެ، އެބޭކަލުންނަށްފަހު، އެހެންބަޔަކު އައޫއެވެ. އެއުރެން ނަމާދު ދޫކޮށްލޫއެވެ. އަދި ހަވާ ނަފްސުގެ އެދުންތަކަށް ތަބައަ ވޫއެވެ. ފަހެ، ނިކަންހުރެ އެއުރެން ހަލާކާ ކުރިމަތިލާހުށްޓެވެ!"
އަންނަނިވި އާޔަތުގައި މިވަނީ ތިބާގެ ވާހަކަކަން އެނގޭހެއްޔެވެ؟ ) يَوْمَ يُكْشَفُ عَن سَاقٍ وَيُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ فَلَا يَسْتَطِيعُونَ خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ كَانُوا يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ ( މާނައީ: "ކަންތައްތައް ބޮޑުވެދާ ދުވަސް (އެބަހީ: ޤިޔާމަތް ދުވަސް) ހަނދުމަކުރާށެވެ! (އެދުވަހުން) އެއުރެންނަށް ސަޖިދަ ކުރުމަށް ގޮވައިލައްވާނެތެވެ. ފަހެ، އެއުރެންނަކަށް (އެކަމަކަށް) ކުޅަދާނަވެގެނެއްނުވާނެތެވެ. (އެއުރެން ތިބޭހުށީ) އެއުރެންގެ ލޯތައް ތިރިވެ، އެއުރެންގެ މައްޗަށް ނިކަމެތިކަން ވެރިވެފައެވެ. ހަމަކަށަވަރުން، އެއުރެން ސަލާމަތުން ތިބިއިރު، ސަޖިދަ ކުރުމަށް ގޮވައިލައްވާ ކަމުގައިވިއެވެ."
އަންނަނިވި އާޔަތުގައި މިވަނީ ތިބާގެ ވާހަކަކަން އެނގޭހެއްޔެވެ؟ ) فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّىٰ وَلَـٰكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ ثُمَّ ذَهَبَ إِلَىٰ أَهْلِهِ يَتَمَطَّىٰ أَوْلَىٰ لَكَ فَأَوْلَىٰ * ثُمَّ أَوْلَىٰ لَكَ فَأَوْلَىٰ $ أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدًى ( މާނައީ: "ފަހެ، އޭނާ (اللَّه ގެ ފޮތް) ތެދެއްވެސް ނުކުރެތެވެ. އަދި ނަމާދެއްވެސް ނުކުރެތެވެ. އެހެނެއްކަމަކު އޭނާ ދޮގުކުރިއެވެ. އަދި އޭނާ ފުރަގަސްދީ އެނބުރިދިޔައެވެ. ދެން އޭނާގެ އަހްލު ވެރިންގެ ގާތަށް ބޮޑާކަންމަތީ ހިނގަމުންދިޔައެވެ. ކަލެޔަށް ހަލާކު ހުށްޓެވެ. ފަހެ، (ކަލެޔަށް) ހަލާކު ހުށްޓެވެ. ދެންވެސް ކަލެޔަށް ހަލާކު ހުށްޓެވެ. ފަހެ، (ކަލެޔަށް) ހަލާކު ހުށްޓެވެ. ބޭކާރުގޮތުގައި އޭނާ ދޫކޮށްލައްވާނެކަމަށް އިންސާނާ ހީކުރަނީ ހެއްޔެވެ؟"
އޭ ނަމާދު ނުކުރާ އަޅާއެވެ! އިސްލާމްދީން ދޫކޮށްލީ ކީއްވެތޯއެވެ؟
ނަމާދު ނުކުރަނީ ކީއްވެތޯއެވެ؟
ދުނިޔޭގައި:
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކު ﷲ ތިބާގެ އުމުރުގައި ބަރަކާތް ނުލައްވާނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކު ތިބާގެ މޫނުގައި އަނދިރިކަމެއް ލައްވާނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކު ތިބާގެ އެއްވެސް ޢަމަލަކަށް ސަވާބެއް ނުދެއްވާނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކުު ތިބާގެ ދުޢާ ﷲ އުޑަށް ނުއުފުއްލަވާނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކު އެހެންމީހުން ތިބާއަށްޓަކައި ކުރާދުޢާ ﷲ ޤަބޫލު ނުކުރައްވާނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާހައި ހިނދަކު ދުނިޔޭގެ އަޅުތަކުންގެ ރުހުން ތިބާއަށް ނުލިބޭނެއެވެ.
މަރުމަތީގައި:
- ތިބާނަމާދު ނުކުރާނަމަ ތިބާ މަރުވާނީ ނިކަމެތި ކަންމަތީގައެވެ.
- ތިބާނަމާދު ނުކުރާނަމަ ތިބާމަރުވާނީ ބަނޑުހައިހޫނު ކަންކަންމަތީގައެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކުރާނަމަ ތިބާ މަރުވާނީ ދުނިޔޭގައިވާހައި ފެނެއް ދިނަސް ފެން ބޮވައިގެންވާ ހާލުގައެވެ.
ކަށްވަޅުގައި:
- ތިބާނަމާދު ނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ތިބާގެ ކަށްްވަޅު ނުތަނަވަސް ވެގެންގޮސް ހަށިގަނޑުގެ ކަށިތަށް ފުނޑުފުޑު ވަންދެން ފިތޭނެއެވެ.
- ތިބާނަމާދު ނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ތިބާގެ ކަށްވަޅު އަނގުރު އަލިފާނަށް ބަދަލުވެ އޭގެމަތީގައި ފުރޮޅިފުރޮޅި ރެޔާ ދުވާލު އޮންނަން ޖެހޭނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ކޮންމެ ދުވަހަކު ފަސް ފަހަރު ނާގަހަރުފައެއް ތިބާއަށް އުނދަގޫކުރާނެއެވެ. ތިބާ ފަތިސްނަމާދު ނުކުރި ކަމަށްޓަކައި މެންދުރުނަމާދު ވަގުތު ވަންދެން، މެންދުރު ނަމާދު ނުކުރިކަމަށްޓަކައި ޢަޞްރު ނަމާދު ވަގުތު ވަންދެން، ޢަޒާބު ދެމުން ގެންދާނެއެވެ. އެގޮތަށް ހުރިހާނަމާދެއްވެސް…… އެހަރުފައިގެ ކޮންމެ ޖެހުމަކަށް ތިބާ ބިމުގެ އަޑިޔަށް ހަތްދިހަ މުށަށް ވަދެގެންދާނެއެވެ.
ޤިޔާމަތްދުވަހު:
- ތިބާ ނަމާދުނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ތިބާގެ މޫނު އަނގުރު އަލިފާންމަތީގައި ޖެއްސޭނެއެވެ.
- ތިބާ ނަމާދު ނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ތިބާގެ ހިސާބު ބެއްލެވޭ ވަގުތު ތިބާއަށް ﷲ ކޯފާގެ ބެއްލެވުމުން ބައްލަވައި ވޮޑިގަންނަވާނެއެވެ.
ތިބާ ނަމާދުނުކޮށް ހުއްޓައި މަރުވެއްޖެ ކަމަށްވާނަމަ ތިބާގެ ހިސާބު ބެއްލެވުން ވަރުގަދަވާނެއެވެ. އަދި ތިބާ ނަރަކައަށް ވެއްދުމަށް ﷲ އަމުރު ކުރައްވާނެއެވެ.
ތިބާ އަދިވެސް ނަމާދު ނުކުރާނަންހެއްޔެވެ؟
