އޭނާ އަކީ ތުއްތުކުދީންގެ ތައުލީމުގެ ނައު، ކިލަނބު، އަނދިރި، ފޫހި މިސްރާބަކަށް ދަތުރު ކޮށްކޮށް ހުއްޓައި، އަމިއްލަފުޅު ހިތްވަރުން މުޅި ދުނިޔޭގައި ޅަފަތުގެ ތައުލީމު މުޅީން އެހެން ދިމާއަކަށް ދީލައިލެއްވި، ކެރޭ، ޖެހިލުން ކުޑަ މާލިމީއެވެ.
ފުރިހަމަ އިސްކޮޅަށް ތެދުވެވަޑައިގެން، ސާފު އަޑުފުޅުން އަދި އެ އަޑުގައި ޝައްކު ކަމެއްނެތި ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވީ އެދުވަސްވަރަށް މުޅީން އާ ވާހަކައެކެވެ! ފަހަތުގައި ތިބި އެހެން މީހުންނަށްވުރެ ދުރު ފެންނަ މީހަކު ޔަގީންކަމާއެކު މަގު ދައްކާ ބީދައިން ވަރުބަލިފުޅުކަމެއް ނެތި ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވީ، ޅަފަތުގެ ތައުލީމުގައި ބޭނުން ކުރަންވާނީ އަޅުގަނޑުމެނަށް ލިބިފައިވާ އިލާހީ ހަދިޔާ ކަމުގައިވާ ފަސް ހިއްސުގެ ތެރެއިން ހަމަ އެކަނި ދެ ހިއްސު ނޫންކަމަށާއި، ތުއްތުކުދީންގެ ބަގީޗާގައި އެކުދީން މައު ތަކެއްހެން ފަރިވެ ފޮޅޭނީ ގުދުރަތުން އެކުދިންނަށް ދެއްވާފައިވާ ހުރިހައި ހިއްސެއްގެ ބޭނުން އެންމެ ފުރިހަމަޔަށް ހިފަން ކުލާސްތައް ފަހިވެގެން ކަމުގަވެ!
މުޅި ދުނިޔޭގެ ހުރިހައި ކަންކޮޅެއްގައިވާ އިސްކޫލުތަކުގެ ކުލާސްތަކުގައި ގޮނޑިމޭޒު އަތުރާނެ ގޮތާއި ތުއްތު ދަރިވަރުން ގެންގުޅޭ ތަކެތީގައި ހުންނަންވާނެ ތަފާތު ކުލަ ތަކާއި ފޮތުގެ އިތުރުން މުދައްރިސުން ގެންގުޅުއްވާ ތަކެތީގެ ލިސްޓު ބަދަލުކުރެއްވި ކުޅަދާނަ މުދައްރިސާއެވެ. ވަރުބަލިކަމެއް، ފޫހިކަމެއް ނެތި ކުރެއްވި މިންނަތް މަސައްކަތުން އިންސާނީ ތާރީޚުގައި އޭނާގެ ނަންފުޅު " ޕްރީ ސްކޫލް" ތަކުން މިހާރު ފެންނަ ކުލަކުލައިގެ އަކުރުތަކުން އެބޭފުޅެއްގެ ނަންކޮޅު ލިޔުން އެންމެ ހައްގުވާ މުއައްލިމާއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ގިނަމީހުންނަށް (Maria Montessori) މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީގެ ނަންފުޅު އެނގިފައި ވަނީ ކުޑަކުދީންގެ ތައުލީމަށް އިންގިލާބެއް ގެނެސްދެއްވި އަގުމާތް ކަނބަލެއްގެ ގޮތުގައި ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ. ނަމަވެސް އިންސާނިއްޔަތަށް އޭނާ ޚިދުމަތް ކުރެއްވި ތަފާތު ދާއިރާތަކުގައި ހަމަ އެހައިމެ ކުލަގަދަކޮށް އޭނާގެ ނަންފުޅު ތާރީޚުގެ ފަތްފުށްތަކުގައި ފަވާލެވިފައިވަނީ ރަން އަކުރުންނެވެ.
އިޓަލީ ވިލާތުގެ ޗާޓު އެންމެ ވައްތަރީ މީހެއްގެ ދޯނގިދޮށާ ހިސާބަށް އަރާ ބޫޓަކާ ނަމަ، މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ އުފަންވި ޗިއަރާވައްލެ އެއޮތީ އެ ބޫޓަށް އަރާ މީހެއްގެ ހަމަ ސީދާ ކުޑަކަޅުވާ މަސްކޮޅުގެ މެދާ ހިސާބުގައެވެ. ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކިވަޑައިގަތީ މީގެ 150 އަހަރު ކުރިން، 1870 ވަނަ އަހަރުގެ އޯގަސްޓް މަހުގެ އެންމެ ފަހު ދުވަހުގެ ވަގުތެއްގައެވެ.
މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީގެ ބައްޕާފުޅަކީ ދައުލަތުގެ މަދަނީ ޚިދުމަތުގައި އުޅުއްވި އެކައުންޓަންޓެކެވެ. އެޒަމާނުގައި ވިލާތުގެ ތަހުޒީބީ މުޖްތަމައުގައި، ކަމުވޮށިގެންވާ އަންހެނުން ކާވެންޏަށްފަހު ވަޒީފާ އަދާކުރުމަކީ އައިބު ކަމެކެވެ. މިހެންވެ، ހަރުދަނާ ރަނގަޅު ތައުލީމެއް ލިބިލައްވާފައިވި ނަމަވެސް މަންމާފުޅު ހުންނެވީ އާއިލީ ކަންތައް ބެލެހެއްޓެވުމުގެ ޒިންމާގައި ގޭގައެވެ. ފޮތް ކިޔުއްވުމަކީ ފޫހި ފިލުއްވަން ކުރެއްވި ކަމަކަށްވުރެ ބޮޑަށް، ދިރިއުޅުމުގެ އެންމެ އަސާސީ އެއް ކަންތައް ކަމުގައި އަމަލީ ގޮތުން ދެއްކެވި މަންމައެކެވެ.
މާރިޔާގެ ތުއްޕުޅު ދުވަސްވަރުގައި ހިނގި އެންމެ މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައިވާނީ އުމުރުފުޅުން ފަސް އަހަރުގައި، ފެންވަރު މޮޅު އިސްކޫލަކަށް އޭނާ ވައްދަވަން، އެ އާއިލާ ނިސްބަތްވި ޗިއަރާވައްލެ ދޫކުރައްވައި، ވެރިރަށް ރޯމް އަށް ދިރިއުޅުއްވުން ބަދަލު ކުރެއްވުމެވެ. ވިސްނުން ތޫނު މާރިޔާ ވީ އެހެން އަންހެން ކުދިންނާ މުޅީން ތަފާތު ދަރިވަރަކަށެވެ. މެދު މަދަރުސީ ތައުލީމަށްފަހު ސައިންސުގެ ދާއިރާއިން ކިޔަވައިވިދާޅުވާން ބޭނުންފުޅުވާތީ ގުޅިވަޑައިގަތީ ބޭސްވެރިކަމަށާއި އިންޖިނޭރުކަން ކިޔަވަން ބޭނުންކުދިންގެ ތައުލީމީ ބިންގާ އަޅައިދޭ، ހުސް ފިރިހެން ކުދިން ކިޔަވާ ފަންނީ މަދަރުސާއަކަށެވެ. މިއީ އެހައިތަނަށް އަންހެން ކުދިން ކިޔަވަން ހިތަށް އެރި ދާއިރާއެއްވެސް ނޫނެވެ. އެދުވަސްވަރުގައި (1886 ހިސާބުގައި) އާންމު ވިސްނުން ހުންނަގޮތުގައި އަންހެން ކުދިން ކިޔަވާނީ ގެވެހި ހުނަރެވެ. ނުވަތަ ޚިޔާރުކޮށް އުޅެނީ މުދައްރިސް ކަމެވެ. 'އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިހްތިރާމް' ކުރާ އަންހެން ކުދިން 'ފިރިހެނުން ކިޔަވާކަހަލަ' މާއްދާތަކަކާ ކައިރިވެސް ނުވާނެއެވެ. ތާރީޚު ހެކިވާ ގޮތުގައި، އެފަދަ ޒަމާންވީ އާދަކާދަ އާއި ބޯދާ ޚިޔާލަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މިއަދުގެ ބަތޮލާގެ ހިތްވަރާއި އަޒުމް ކަސްތަޅު އެޅުވޭވަރުގެ ދެބާރެއް ނޫނެވެ!
މަތީ ތައުލީމަށް އަހުލުވެރިކޮށްދޭ ފަންނީ މަދަރުސާއިން މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ ދަސްވެނިވެ ވަޑައިގަތުމުން މަންމައާއި ބައްޕަ ބޭނުންފުޅުވީ ޒުވާން މާރިޔާ، މުދައްރިސްކަމުގެ ހުނަރު ކިޔަވައިވިދާޅުވާށެވެ! ނަމަވެސް މާރިޔާ ބޭނުންފުޅުވީ މުޅިން ތަފާތު ރޮނގަކުން ތައުލީމާއި ހުނަރު ހޯއްދަވާށެވެ. އެހައިތަނަށް އިޓަލީގެ ޒުވާން އަންހެންކުއްޖަކަށް ކުރިމަތިލާން ފަސްޖެހިފައިވާ އިލްމީ ދާއިރާއަކުން އޭނާއަށާއި ދެން އަންނާންތިނި އަންހެން ކުދިންނަށް ދޮރެއް ހުޅުވައިދީ އެދޮރު ތަންމިނަށް ހުޅުވާފައި ބަހައްޓައިދެއްވުމަށެވެ. އާދެ! ޚިޔާރު ކުރެއްވީ ބޭސްވެރިކަމުގެ ރޮނގުން ކިޔަވައިވިދާޅުވާށެވެ!
މީގެ ކުރިން މީހަކު ކޮށައިދީފައިނުވާ ކަށިކުނބުރު ވަލަކަށް ވަދެވަޑައިގަންނަވަން މިޖެހުނީ ހަމަ ގިނިކަންޏާއެވެ. މީނާގެ ވިސްނުންފުޅަށް ތާއީދު ކުރެއްވީ ހަމަ އެކަނި މަންމާފުޅު ކަމުގައި ބައެއް ލިޔުމުން ފެނެއެވެ. ބައްޕަގެ ފަރާތްޕުޅުންވެސް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނުނީ އޭނާގެ ނިންމެވުމާމެދު ނުރުހި ހުންނެވިކަމެވެ. ބޭސްވެރިކަން ކިޔަވައިދޭ މަދަރުސާގެ އެންމެ އިސްބޭފުޅުންވެސް ލުޔެއް ނުދެއްވިއެވެ.
އެދުވަސްވަރުގައިވެސް، ދަރިވަރުންނަށް ލިބިފައިވާ ސަނަދު ތަކުގެ އިތުރުން، އެކުދިން ބޭސްވެރިކަން ކިޔަވަން ތައްޔާރަށް ހުރި މިންވަރަކާއި އެ ޒިންމާ އުފުލޭވަރުގެ ޒުވާނުންތޯ ބެލުމަށް އެދުރުން، ދަރިވަރުންނާ ވަކިވަކިން ބައްދަލުކުރައްވައި އެކިކަންކަމާ ބެހޭގޮތުން ސުވާލުކުރައްވައި ހައްދަވައެވެ. މިގޮތުން މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ އާ ސުވާލުކުރެއްވި ބޭކަލުން ނުރުހިފައި ތިއްބެވި މިންވަރުން އެ ބައްދަލުވުން އެއްގޮތަކަށްވެސް ކުރިޔަކަށް ނުގެންދެވުނެވެ. އެވަރުންވެސް އިންނެވި ގޮނޑިން ތެދުވެވަޑައިގަންނަވަމުން، މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ ވިދާޅުވިކަމަށް ވެއެވެ. " ކޮންމެ ގޮތަކަށް ތިޔަބޭކަލުން ނިންމެވިޔަސް، އަޅުގަނޑު ކިޔަވައިގެން ޑަކްޓަރަކަށް ވާނެކަން ހަމަ ޔަގީނުންވެސް އަޅުގަނޑަށް އޮޅިފައެއް ނުވެއެވެ!"
ވަށައިގެން ތިބި އެންމެން ލައްޕައި ބަންދު ކުރި ދޮރު އެންމެ ފަހުން މި ހިތްވަރުގަދަ ޒުވާނާއަށް ހުޅުއްވައިދެއްވީ ނަސޯރާ ދީނުގެ ކެތޮލިކް މަޒްހަބުގެ އެންމެ އިސް ފާދިރީގޮތުގައި އެދުވަސްވަރު (1878ން 1903ށް ) ހުންނެވި ޕޯޕް ލިޔޯ 13ވަނައެވެ. މި ޕޯޕް ހޯއްދަވައިދެއްވި ފުރުސަތަކުން މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ އަށް ޔުނިވަރސިޓީ އޮފް ރޯމް ގައި ފިޒިކްސް، ހިސާބު އިލްމާއި ސައިންސުގެ އިތުރު މާއްދާ ކިޔަވައިވިދާޅުވާން ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވުނީ 1890 ގައެވެ! ޑަކްޓަރީކަން ކިޔަވަން ފެއްޓެވުނީ މިތަނުން ޑިޕްލޯމާ ފާސް ލިބިލެއްވި ފަހުން އަނެއްކާވެސް ޕޯޕް ލިޔޯ 13ވަނަ، މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީގެ ހައްގުގައި ތެދުވެވަޑައިގެންނެވި ކަމުންނެވެ! އެކަން ފަހިވި ހިނދު މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ ވެގެން ދިޔައީ އެހައިތަނަށް އިޓަލީގެ ޔުނިވަރސިޓީއެއްގައި ބޭސްވެރިކަން ކިޔަވައިވިދާޅުވާން ރަޖިސްޓަރީ ކުރެވުނު ފުރަތަމަ އަންހެން ދަރިވަރު ކަމުގައެވެ. މި ކޯހުގައި އެންމެ ފާހަގަވީ އޭނާއަކީ ފުރަތަމަ އަންހެން ކުއްޖާކަމުގައި ވުމުން އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އާދަޔާ ޚިލާފަށް ތޫނުކަމަށާއި ކިޔަވައިވިދާޅުވުމުގައި ކުރައްވާ ބުރަ މަސައްކަތުންނާއި ކޮންމެ ކަމެއް ވެވެން އޮތް އެންމެ މޮޅަށް ކުރައްވަން އެ ދެއްވާ ސަމާލުކަމުންނެވެ. ތަބީޢީ ގޮތުން އޭނާގެ ކިބައިގައިވާ ތޫނުކަމުގެ އިތުރުން، ކުރައްވާ މިންނަތް މަސައްކަތުގެ ސަބަބަން ޔުނިވަރސިޓގެ ޚާއްސަ އެހީގެދަށުން ބައެއް މާއްދާ ކިޔަވައިވިދާޅުވުމަށް މަގު ފަހިވި ނަމަވެސް، ޔުނިވަރސިޓީގެ އެހެނިހެން ކޯހަށް ދައްކަވަން ޖެހޭ ފީ ދެއްކެވީ ކުޑަކުދިންނަށް ކިޔަވައިދެއްވައިގެން އަމިއްލަ ފުޅު މަސައްކަތްޕުޅުން ހޯއްދަވައި އެއްކުރެއްވި ފައިސާއިންނެވެ.
މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ ޔުނިވަރސިޓީ އޮފް ރޯމްގެ ފެކަލްޓީ އޮފް މެޑިސިންގައި ކިޔަވައިވިދާޅުވީ ފިރިހެނުންގެ ދުނިޔެއެއްގައި، ފިރިހެނުންގެ މާހައުލެއްގައި އަދި، އެމީހުންގެ ނުރުހުމުގައެވެ. ފުރަތަމަކޮޅުގައި ހޭދަ ކުރެއްވި ކޮންމެ ދުވަހަކީ ހަނގުރާމައެކެވެ. ޖެއްސުމާއި ގޯނާ ފެށޭހިސާބެއް ނިމޭ ހިސާބެއް ލިޔަން ދައްޗެވެ. އަންހެން ކުއްޖަކު ފޮތްބޮނޑިއެއް ހިފައިގެން އާންމުންގެ ކުރިމަތީގައި މަގުހިނގުމަކީ އެދުވަސްވަރުގައި ލަދުވެތި ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އެންމެން ދެކޭތީއެވެ. އަމިއްލަފުޅު ގެކޮޅުން ނިކުމެވަޑައިގެން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާން ޔުނިވަރސިޓީގެ މައި ދޮރޯއްޓާ ހިސާބަށް ވަޑައިގަންނަވަން ޖެހެނީ ބައްޕަ އަރިހުގައެވެ. ޑަކްޓަރުކަން ކިޔަވައިވިދާޅުވާން ފެއްޓެވީ ބައްޕާފުޅުގެ ނުރުހުމުގައި ކަމުގައިވިޔަސް، ކޮންމެ ދުވަހަކު އެ ދަރިފުޅާ އެކީގައި ޔުނިވަރސިޓީ އާ ހިސާބަށް ބައްޕަ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ! ކުރީކޮޅުގައި ލަދުން ހުންނަވައެވެ. ފަހުން ފިސާރި ފަޚުރުވެރިކަމާ އެކުގައިކަން ލިޔަން ޖެހެއެވެ. އަދި އެވަރަކުން ނުފުދެއެވެ،ފިރިހެން ކުދިން ވަދެ އިށީނުމުގެ ކުރިން އެތެރެއަށް ވަދެވަޑައިގަތުމުގެ ހުއްދަވެސް ނޯވެއެވެ.
ފިރިހެން ދަރިވަރުންވެސް، ގޮތްދޫނުކޮށް އެމީހުންގެ ތެރެޔަށް ފޮތްބޮނޑި ހިފައިގެން ކޮންމެ ދުވަހަކު މިއަންނަ އަންހެން ދަރިވަރަށް އެކިވައްތަރުގެ ޖެއްސުން ހުއްޓާނުލައި ކުރިއެވެ. އެމީހުންނަށް ގަބޫލު ކުރެވެނީ މިއީ ބޭސްވެރިކަމުގެ އަގު ވައްޓައިލާން އުޅޭ އަންހެނެއް ކަމުގައެވެ! މިހެންވެ މި ދަރިވަރާ އަނގައިން ބުނެލާނެ ފިރިހެން ކުއްޖަކުވެސް ކުރީކޮޅުގައި މުޅި ކުލާހުގައިވެސް ނެތެވެ.
އިށީނދެ ވަޑައިގަންނަވަން ހަމަ ތައްޔާރުވެ ތިރިވެލައްވާއިރަށް ކޮންމެވެސް ގޮތަކުން، އިށީނދެވަޑައިގަތުމަށް ހުރަސް އެޅުމެވެ. ނުވަތަ ބެންޗުގައި ބޫޓުން ތަޅައި އުނދަގޫ ކުރުމެވެ. ކުރަން ފެށި ޖެއްސުން ކުޑަ ދުވަސްކޮޅަކަށް ފަހު ހުއްޓިދާނެ ކަމުގެ އުންމީދުގައި ލައްކަ ހިތްވަރު ކުރެއްވިއެވެ. ނަމަވެސް އެންމެ ފަހުން ނާއުންމީދުވެ، މާޔޫސްވެގެން އެކަން ދޫކޮށްލެއްވުމަށް ވިސެނެވި ދުވަހެއްގައި، ގެއަށް ވަޑައިގެންނެވި މަގުމަތީގައި ފެނިވަޑައިގަން ކަމަކުން އެ ޚިޔާލު މުޅީން ދޫކޮށްލެއްވިއެވެ. އެދުވަހު ފެނިވަޑައިގަތީ، އިޓަލީވިލާތުގެ ރޯމުގެ މަގުމަތީގައި ސަލާންޖަހަން އުޅޭ ކުދިންގެ ތެރެއިން ކުއްޖެކެވެ. އޭނާގެ ފަގީރުކަން ގައިގެ ކޮންމެ އިންޗިއެއް ހެކިދެއެވެ. ލާނެ ގަމީހެއް ބުރަކަށިމަތީގައި އޮތް ނަމަވެސް އަރާނެ ފައިވާނެއް ފަޔަކު ނެތެވެ. މާރިޔާއަށް ފާހަގަކުރެއްވުނީ، މި ދަތި ހާލުގައިވެސް އެކުއްޖާގެ މުޅި ހުރިހައި ހިއްސެއް އަމާޒުވެފައިވަނީ އޭނާގެ އަތުގައި އޮތް ރަތްކުލައިގެ ކަރުދާސްކޮޅަކަށް ކަމެވެ. މި އާދައިގެ މަންޒަރުން ޒުވާން މާރިޔާއަށް އެހައި ބޮޑު، އެހައި ފުން އަސަރެއް ކުރުވީ ކީއްވެކަން، ޚުދު މާރިޔާއަށްވެސް އެނގިވަޑައި ނުގެންނެވި ކަމަށް ލިޔުއްވިއެވެ. މާޔޫސްވެފައިވާ ނަފްސަށް ހިތްވަރުދީ، ރޫޙު އަލުން ތާޒާކޮށްދިނީ އެކުއްޖާގެ ކިބައިން ފެނުނު ވަކި ކޮން ކަމަކާހުރެ ކަމެއް ލިޔުއްވަން އެނގިވަޑައި ނުގަންނަވާކަމަށް ލިޔުއްވިއެވެ! އެ ނިކަމެތި ކުއްޖާގެ ވަށައިގެންވާ ގަރަނބު، އުފަލެއް ނެތް ކުލަތަކުގެ ތެރެއިން ސާފު ރަތްކުލައިގެ ކަރުދާސްކޮޅެއް އޭނާގެ އަތްމައްޗަށް އެރުމުން އެ ކުއްޖާގެ ވަށައިގެން ހުރި ހުރިހައި ނައްސި ކަންކަން އެއްފަރާތް ކޮށްލާހައި ބާރު އެ ކުޑަކުއްޖާގެ ކިބައިގައި ހުރުމުން ބާއެވެ؟ ނުވަތަ، ހަރުދަނާ ތައުލީމަކުން ކިޔަވައި ދެވިއްޖެ ނަމަ މި ނިކަމެތި ކުއްޖާގެ މުޅި ކުރިމަގު ބަދަލުކުރެވިދާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އަނެއްކާވެސް މާރިޔާގެ ހިތްޕުޅުގައި ބިންވަޅު ނެގުނީބާއެވެ؟ ފަހުން ލިޔުއްވިއެވެ. " އަހަރުމެން ކޮންމެ އިންސާނެއްގެ ކިބައިގައިވެސް، އެމީހަކަށް އަދި އުމުރުގެ ވަކި ހިސާބެއްގައި ސާފުވެ އޮޅުން ފިލާފައި ނެތްނަމަވެސް، ކޮންމެ މީހެއްގެ ކުރިމަގުގައިވެސް، އޭނާ ކުރަންޖެހޭނެ މުހިންމު މަސައްކަތެއް އޮންނާނެއެވެ!"
އެދުވަހު މަގުމަތިން އެ ފެނިލެއްވި ގިނަބަޔަކަށް ފާހަގަވެސް ނުކުރެވުނު، އަނެއް ބަޔަކު އެފަދަ ކަންކަމަށް ހޭނި އެއްގޯސްވެފައި ތިބި ނަމަވެސް، އެ ދުވަހު އެ ނިކަމެތި ކުއްޖާގެ މޫނުމަތިން އެ ފެނިލެއްވި ޚާއްސަ ކަމަކުން އެކަން އެ ދިމާކުރެއްވީ ދުނިޔޭގެ އެތައް މިލިޔަން ކުޑަކުދިންގެ ކުރިމަގު އުޖާލާވާން ދިމާވި ހެޔޮ ފާލެއް ނޫންބާއެވެ. ފަހުން މާރިޔާ ލިޔުއްވި ގޮތުގައި އެދުވަހުގެ ފަހުން އެކީގައި ކިޔަވާ ކުދިން ޖެއްސުން ކުރިވަރަކަށް އޭނާގެ އަޒުމް އައީ ވަރުގަދަވަމުންނެވެ! އެއްދުވަހަކު އެކުދިންނާ ދިމާއަށް ވިދާޅުވި ކަމަށްވެއެވެ. " ކަލޭމެން ބާރަށް ފުމުނުވަރަކަށް، އަހަރެން އަރާނީ މައްޗަށެވެ!"
ބޭސްވެރިކަން ކިޔަވާ ކުދިން އެދުވަސްވަރުގައިވެސް މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑު ކަފައި، ހަމުގެ ފަށަލަތަކާއި މަސްގަނޑު ބެހިފައިވާ ގޮތާއި ނާރު ތަކާއި މަސްގަނޑު ހުޅުތަކާ ޖެހޭ ހިސާބު ދެނެގަތުމާއި އެތެރެހަށީގެ ގުނަވަންތައް ދަސްކުރުމާއި އެ ގުނަވަންތަކުގެ ވަޒީފާ ދަސްކުރަނީ މަރުވެފައިވާ މީހުންގެ ހަށިތަކުގެ އެހީގައިވެސް މެއެވެ. އެ ފިރިހެން ކުދިންގެ ތެރޭގައި ހުރި ހަމަ އެކަނި އަންހެން ދަރިވަރަކަށްވީތީ، ފިރިހެން ކުދިން، މީނާގެ ހާޒިރުގައި މަރުވެފައިވާ އިންސާނެއްގެ ހަށިގަނޑުގެ ގުނަވަންތަކުގައި އަތްލައި ބަލަން ބޭނުންނުވުމުން، އެ ފިލާވަޅުތައް ކިޔަވައިވިދާޅުވާންޖެހެނީ ވަކިން، އެކަހެރިކޮށް ގިނިކަންޏާއެވެ.
އެކީގައި އެއްކުލާހުގައި ކިޔެވި ފިރިހެން ދަރިވަރުންނަށް ކުޑަވެސް ދުލެއް ނުދެއްވައި ކުރެއްވި ހިތްވަރުންނާއި ލިބިވަޑައިގެންފައިވި ވިސްނުން ތޫނުކަމާއި ކެތްތެރިކަމުން، އަދި ކުރައްވަން ބޭނުންވާ ކަންތައް ސާފުކޮށް ފެނިވަޑައިގެންނެވުމުގެ ނަތީޖާއަކީ 1896 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަހުގެ 10 ވަނަ ދުވަހަކީ އިޓަލީގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ދަސްވެނިވި އަންހެން ޑަކްޓަރުގެ ގޮތުގައި ޑރ.މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީގެ ނަންފުޅު ތާރީޚީ ފަތްފުއްތަކުގައި ހިމެނިވަޑައިގެންދުވަހެވެ. އަދި މުޅި އިޓަލީއަށް މިކަމުގެ ސަބަބުން މަޝްހޫރުވެ ވަޑައިގަތުމެވެ.
ބޭސްވެރިކަން ކިޔަވައިވިދާޅުވަން ފެއްޓެވި ދުވަސްކޮޅު ތަފާތު އުނދަގޫތަކާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހިވަޑައިގެންނަމަވެސް، ދަސްވެނިވެ ވަޑައިގަތުމުން ޔުނިވަރސިޓީ އޮފް ރޯމް ގެ ދަށުން ކިޔަވައިދޭ ހޮސްޕިޓަލުން ވަޒީފާ ލިބިލެއްވިއެވެ. އަދި ހަމަ އެ އަހަރު ޖަރުމަނު ވިލާތުގެ ބަރލިންގައި އޮތް އަންހެނުންގެ ހައްގުތަކާ ބެހޭ ބައްދަލުވުމެއްގައި އިޓަލީވިލާތް ތަމްސީލުކުރެއްވުމަށް ދައުލަތުން އެދިވަޑައިގަތެވެ.
މި ޖަލްސާގައި ހުށަހެޅުއްވި ކަރުދާހުގައި، އެންހެނުންނާއި ފިރިހެނުން އެއްޒާތުގެ އެއް ފެންވަރެއްގެ މަސައްކަތް ކުރާނަމަ މުސާރަ ހަމަހަމަވާން ޖެހޭކަމުގައި ވިދާޅުވެ ވަކާލާތު ކުރެއްވިއެވެ. މި ބައްދަލުވުމުގެ ޚަބަރު ފަތުރަން އައިސްހުރި ނޫސްވެރިޔަކު ޑރ. މާރިޔާ މޮންޓެސޯރީ އަރިހުގައި ސުވާލެއް ދެންނެވިއެވެ. "ތިބާއަކީ އަންހެން ޑަކްޓަރަކަށް ވީމައި ބަލިމީހުން ދެކެނީ ކޮންގޮތަކުންތޯ އެވެ.؟" ޑރ. މޮންޓެސޯރީ ވިދާޅުވިއެވެ. " އިންސާނުންނަށް އަޅައިލާ މީހުންނާއި އޯގާވެރި ހިތްހެޔޮ މީހުން ހަމަ ވަގުތުން ދެނެގަތުމަކީ އިންސާނާގެ ފިތުރީ ކަމެކެވެ. އިންސާނިއްޔަތަށް ޚިދުމަތްތެރި މަގާމެއްގައި އަންހެނަކު ސާބިތުކަމާއެކީ ހިތްވަރު ކުރަމުން އަންނަ އައުން ފެނުމުން އެކަމާ ކަންބޮޑުވާނީ ހަމައެކަނި މުޖްތަމައުގެ ބޮޑުންނެވެ!"
(ނުނިމޭ)
