(28 އެޕުރީލު 2021 ގައި ޝާއިއުކުރި ބަޔާ ގުޅޭ)
މޫސާ އަންދަލުސްގެ ޗާޓެއް ނަންގަވައި ފަތުރުއްވައިލެއްވިއެވެ. އެޔަށް ފަހު ކުރައްވާން އޮތް ހަނގުރާމައާ ބެހޭ ގޮތުން ހަތަރު ބޭފުޅުން ވަރަށް ގިނައިރު ވާންދެން ވާހަކަފުޅު ދެއްކެވިއެވެ. ބަދްރުގެ ވާހަކަފުޅަށް ތާއީދު ކުރައްވަމުން އައްޒަޣަލް ވިދާޅުވިއެވެ. "ހަމަލާގެ ކުޑަދުވަސްކޮޅެއް ކުރީން ގްރަނާދާއަށް ވަޑައިގަންނަވާން ދަންނަވާނަމެވެ. ސަރަހައްދީ ރޮނގުގެ އިންމަތީގައި ހުރި ބައެއް އިލާކާތައް މި ވަގުތުން ފެށިގެން މަނިކުފާނުގެ ކޮމާންޑުގެ ދަށަށް ގެންނާން އަޅުގަނޑު ބޭނުންވެއެވެ. މި ޖަންގައްޔަކީ މަނިކުފާނުގެ މައި ޖަގަހަ ކަމަށް ވުމާއެކު އެ އިލާކާތައް ހިއްޕެވުން ބޮޑަށް ފަސޭހަފުޅު ވާނީ މަނިކުފާނަށެވެ. ސަރަހައްދީ ރޮނގުގެ މި ހިސާބުގަނޑު އަޅުގަނޑުމެންގެ ބާރުގެ ދަށަށް ގެނެވުނީމާ އަޅުގަނޑުމެންގެ ލަޝްކަރުގެ ބޮޑުބައެއް އެހެން ދިމާއަކަށް ގެންދިއުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނެއެވެ. މި ސަހަރައްދުގެ ގަވަރުނަރުކަން މަނިކުފާނާ ހަވާލުކުރުމުގެ ހުއްދަ އަޅުގަނޑު އަބުލްޙަސަން އަރިހުން ހޯދައިފީމެވެ. އެކަމަކު އެފަދަ ކަމެއް މިހާރު ކޮށްފިއްޔާ ފެރްނާންދޯ ކުއްލިއަކަށް ސަމާލުވެ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް ރަނގަޅަށް ތައްޔާރު ނުވެވެނީސް ހަމަލާ ދީފާނެ ކަމުގެ ބިރު ވަރަށް ބޮޑަށް އެބައޮތެވެ. އެހެންވީމާ މި ވަގުތަށް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެއް ކަމުގައި އަޅުގަނޑަށް ފެންނަނީ ނަމުގައި ކޮންމެވެސް އެހެން ބޭފުޅަކު ގަވަރުނަރުކަމުގައި ބެހެއްޓެވުމަށް ފަހު ގަވަރުނަރުކަން މަނިކުފާނު ކުރައްވަމުން ގެންދެވުމެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ހަތަރު މަސްދުވަހު ކްރިސްޓިއަނުންނާ ތޮޅުމަކީ އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފައިދާއެއް ވާނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެ މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެމީހުންގެ ހާލަތުގެ ޚަބަރު ބަލަބަލައި ތިބުމަކީ މުހިއްމު ކަމެކެވެ. ކޯރްދޮބާއާއި ކަސްތިއްޔާއާއި އެހެން ސަރަހައްދުތަކުގައި ތިބި މުޖާހިދުން މިތަނަށް ގެންނަވައި ލަޝްކަރުގައި ބައިވެރި ކުރައްވާށެވެ. ގްރަނާދާގެ މިނިވަން މުސްލިމުންނާއި އަންދަލުސްގެ އަޅު މުސްލިމުން އެއްބައިވަންތަ ކުރެއްވިއްޖެނަމަ މި ގައުމު ކްރިސްޓިއަނުންގެ އަޅުވެތިކަމުން އަބަދަށްޓަކައި ސަލާމަތް ކުރެވިދާނެއެވެ."
ބަދްރު ވަރަށް ދެރަފުޅުވެފައި ވިދާޅުވިއެވެ. "މީގެ ފަންސާސް އަހަރު ކުރީން ނުވަތަ ސަތޭކަ އަހަރު ކުރީން އުޅުނު ބަޔަކު ތިޔަފަދަ ގޮތަކަށް ވިސްނިނަމަ ހާދަހާ ރަނގަޅުވީހެވެ. ދުއިސައްތަ އަހަރު ކުރީން ތޮލޭދޯއާއި ކޯރްދޮބާއާއި ސެބިއްޔާއިން ޖިހާދުގައި ބައިވެރިވާން ގްރަނާދާއަށް އައީ ތިން ލައްކައެއްހައި މުހާޖިރުންނެވެ. އެކަމަކު ހަސަދައާއި ފިތުނައިގެ އަލިފާނުގައި އެމީހުންގެ ކަނޑިތައް ވިރިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. މީގެ ފަންސާސް އަހަރު ކުރިން މި ވާދީގައި އެކަނިވެސް ފަސްދޮޅަސް ހާސް މުޖާޙިދުން އުޅުނެވެ. މިހާރު އަޅުގަނޑާއެކު މި އުޅެނީ އެންމެ ފަސް ހާސް މުޖާޙިދުންނެވެ. އެކަމަކު ގްރަނާދާ ބޭނުން ވަނީ ހަނގުރާމަ ކަމުގައި ވަނީނަމަ މި އަދަދު ތިން ގުނަ ކުރެވިދާނެއެވެ. މި ޖަންގަލީގެ ތެރޭގައި މިހާރުވެސް ވާވަރަށް އަސް އެބަހުއްޓެވެ. އިތުރު ހަތިޔާރުގެ ބޭނުން ޖެހިއްޖެނަމަ އަޅުގަނޑު ޚަބަރުކޮށްލާނަމެވެ."
ސަރަހައްދީ ރޮނގުގެ އިންމަތީގައި އޮތް ސަރަހައްދު ބަދްރު ބިން މުޣީރާއާ ހަވާލު ކުރެވުމާ ބެހޭ ގޮތުން އަދިވެސް އެތައް ވާހަކައެއް ދެއްކެވުމަށް ފަހު އެނބުރި ދިއުމުގެ ތައްޔާރިތައް ކުރާން އައްޒަޣަލް ބައިވެރިންނަށް އަމުރު ކުރައްވައިފިއެވެ.
ސަރަހައްދީ ބާޒު
(1)
މުސްލިމުން ޣަރްނާޠާގައި ވެރިކަން ކުރާތާ ގާތްގަނޑަކަށް އަށް ގަރުނު ވެއްޖެއެވެ. މި އަށް ގަރުނުގެ ތާރީޚަކީ މަތިވެރި ގައުމެއްގެ އެރުމާއި ވެއްޓުމުގެ ދާސްތާނެވެ. މި ދާސްތާނުގެ ފުރަތަމަ ބާބު ލިޔެވިފައި ވަނީ އަރަބި ފާތިހުންނާއި އުމަވީ ދަރިކޮޅުގެ ގަދަރުވެރި ޒައީމުންގެ ދާފޮދާއި ލޭފޮދުންނެވެ. އެ ރަސްކަމެއްގެ ވަރުގަދަ އަޒުމުގެ ކުރިމަތީގައި މެދުތެރޭ ކަނޑުގެ ބިޔަ ރާޅުތައް ހިމޭންވެ ޕައިރެނީސްގެ ފަރުބަދަތައް ލަދުން އިސްޖަހައިލީ ވަރުގަދަ ރަސްކަން މިހާރު އާރެއްބާރެއް ނެތްކަމުގެ ނިކަމެތި އިހުސާސާއެކު ވެރިކަމުގެ ތާރީޚުގެ އެންމެ ފަހުގެ ބާބު ލިޔަނީއެވެ. ޠާރިޤް ބިން ޒިޔާދާއި މޫސާ ބިން ނުޞައިރުގެ ހިތްވަރުގަދަ ފަހުލަވާނުންނާއި ޢަބްދުއްރަޙްމާނުގެ ވާރިސުން ބޮޑުކުރެއްވި ސަގާފަތާއި ތަމައްދުނުގެ ބިޔަގަހަށް މިހާރު ޖެހެމުން ދަނީ ޚަރީފު މޫސުމުގެ ހޫނު އަދި ފަނާކުރަނިވި ވައެވެ.
މުސްލިމުން މި ގައުމަށް ވަދެގެން އައީ އަރައިގެން އައި ވަރުގަދަ ޠޫފާނެއް ހެންނެވެ. ދެކޮޅުވެރިކަމުގެ ފާރުތައް ވެއްޓި އިސްޕޭނުގެ ހަނގުރާމަވެރިން އަރަބި އަސްވާޜުގެ ކުރިމަތީގައި ހަތިޔާރު ބެހެއްޓީމާ އެ ޠޫފާން ބަދަލުވެގެން ދިޔައީ ރަހުމަތުގެ ވިލާގަނޑަކަށެވެ. އަންދަލުސްގެ ހަނަފަސް ބިންތައް ސުވަރުގެވަންތަ ބަގީޗާތަކަކަށް ބަދަލުވެގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ޖަހާލަތުގެ ވަބާގެ ސަބަބުން އިންސާނިއްޔަތުގެ ނޭވާ ހޮޅިއަށް އެޅިފައި ވަނިކޮށް ދިރުން ލިބި ޔޫރަޕުގެ ދަންމަރަށް ވެގެން ދިޔަ ބަގީޗާތަކެވެ. ޔޫރަޕުގެ މައްޗަށް ބިރުވެރިކަމާއި ބަރުބަރިއްޔަތު އާއްމު ވެފައި ވަނިކޮށް އަންދަލުސްގެ ކޮންމެ ގެއެއްގައިމެ ޢިލްމާއި ހުނަރުގެ ދަންމަރު ދިއްލައިލިއެވެ. ޔޫރަޕުގެ އަޣުލަބިއްޔަތު އާބާދީ އުނުއޮރިޔާން ނިވައިކޮށް އުޅުނީ ޖަނަވާރު ހަމުންނެވެ. ދިރިއުޅުނީ ހޮހަޅަތަކާއި ޖަންގަލިތަކުގައެވެ. އެފަދަ ދުވަސްވަރެއްގައި މުސްލިމުން އައިސް ފޮތިވިއުމުގެ ފަންނާއި އިމާރާތްކުރުމުގެ ފަންނު މެދުތެރޭ ކަނޑުގެ ދެކުނުގެ ސަރަހައްދަށް ފަތުރައިލިއެވެ. ޔޫރަޕުގައި ފޮތް ކިޔާ މީހުންގެ އަދަދު ދެއަތުގެ އިނގިލިތަކުން ގުނައިލެވޭހައި މަދުކޮށް އޮތް ދުވަސްވަރެއްގައި އަމިއްލަ ކުޑަ ކުތުބުޚާނާއެއް ނެތް ގެއެއް އަންދަލުސްއިން ހޯދުން ވަނީ ދަތި ކަމަކަށް ވެފައެވެ.
އުމަވީ ވެރިކަމުގެ ދައުރަކީ އަންދަލުސްގެ ތާޜީޚުގެ ރަން ދައުރެވެ. ކޯރްދޮބާއާއި ސެބިއްޔާއާއި ތޮލޭދޯގެ ވީރާނާ އާސާރުތައް ދެކޭ ފަތުރުވެރިޔާ އެތަންތަނުޔގެ ހައިބަތާއި ކަރާމާތް ތަސައްވަރުކުރުމާއެކު ހައިރާންވެފައި ސުވާލުކުރެއެވެ. "މިތަނުގެ ދުޅަހެއުކަމާއި ތިޔާގިކަން ދެކެވަޑައިގެން ޝާލްމީންގެ ސަފީރުން ހައިރާންފުޅުވީ ގައުމަކީ މިއީ ހެއްޔެވެ؟ މިހާރު ފެންނާން މި އޮތް އިސްޕޭނަކީ އަރަބީންގެ އޭރުގެ އަންދަލުސް ހެއްޔެވެ؟ ބިމުން ރަން ނަގަމުން ދިޔަ ބައްރު ހެއްޔެވެ؟ ފަގީރުކަމާއި ނިކަމެތިކަމުގެ ލިސާންވެސް ނެތް ސަހަރު ހެއްޔެވެ؟ ރޫސީވިލާތާއި އީރާނާ ހަމައަށް ވިޔަފާރު ފުޅާކޮށްފައި އޮތް ގައުމު ހެއްޔެވެ؟ އެ ގައުމެއްގެ ޔުނިވަރުސިޓީތައް މުޅި ދުނިޔެއަށް މަޝްހޫރުވެގެން ދިޔަ ގައުމު ހެއްޔެވެ؟ އެ ގައުމެއްގެ އިލްމުވެރިންގެ ފައިދޮށުގައި އަފްލާޠޫނާއި އަރަސްޠޫގެ ދަރިވަރުން އިށީނދެގެން ތިބި ގައުމު ހެއްޔެވެ؟"
ކޮންމެ ދުވަހަކު ހަވީރު އެ ވީރާނާވެފައިވާ ބިނާތަކުގެ ކައިރީގައި އެނބުރޭ މުވައްރިޚުންގެ ރޫހު މޮޅިވެރިކަމާއެކު އެ ސުވާލު ތަކަށް ޖަވާބު ދޭނޭކަން ނޭނގެއެވެ. "އާނއެކެވެ. އިސްޕޭނަކީ އަރަބީންގެ އެ އަންދަލުސްއެވެ. އެ އަންދަލުސްގެ ޝާނާއި ބާރަކީ މިހާރު މާޒީގެ ވާހަކަތަކަކަށް ވެއްޖެއެވެ. މި ޖަބަލުއްޠާރިޤަކީ ޠާރިޤް ބިން ޒިޔާދުގެ ނައު ނަގިލީ ލީ ހިލައެވެ. މި ޤުރްޠުބާއަކީ ޢަބްދުއްރަޙްމާން 3 ވަނައިގެ ދަރުބާރަށް ރަސްރަސްކަލުން ފޮނުއްވި ސަފީރުން ވަޑައިގެން އެ ދަރުބާރެއްގެ އިއްޒަތާއި ގަދަރު ދެކެވަޑައިގެން ހައިރާންފުޅުވެގެން އުޅުއްވި ދަރުބާރު ހުރި ރަށެވެ. މިއީ ހަމަ އެ އަންދަލުސްއެވެ. މިއީ ގައުމުގެ ދަލާއި ލެއިން ބިމުގެ ވެއްޔަށް ދިރުން ދިން ގައުމެވެ. މިހާރު މި ވަނީ އެ ވަރުގަދަ ވެރިކަން ފުނޑުފުނޑުވެ، ވެރިކަމުގެ ޝާން އުފުލައިދިން ހުނަރުވެރިންގެ ގަބުރު ވަނީ މި އާސާރުތަކާއެކު ވަޅުލެވިފައެވެ. އެއީ މި ގައުމަކީ ޔޫރަޕުގެ އެހެން ގައުމުތަކަށް ހުރި ދަންމަރަކަށް ހެދި މީހުންނެވެ.
ގައުމުތަކުގެ އެރުމާއި ވެއްޓުމުގެ ވާހަކަތައް މުވައްރިޚުން ވަރަށް ގިނައިން ލިޔެ ހާމަކުރެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ވާހަކަތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ އިބުރަތްތެރި، އެންމެ ދިލްޗަސްޕު ވާހަކައަކީ އަންދަލުސްގެ އަރަބި ފާތިޙުންގެ އެރުމާއި ވެއްޓުމުގެ ވާހަކައެވެ. އާދަމުގެފާނު އުފެއްދެވީއްސުރެ މިހައިތަނަށް ތަރައްގީގެ މަގުގައްޔާއި ހަލާކުގެ މަގުގައި ދަތުރުކުރި ގާފިލާތައް ދުނިޔެމައްޗަށް އުދަވާ އިރާއި، ހަނދާއި ތަރިތައް ވާނީ ދެކެފައެވެ. އެ ފަލަކީ މަޚްލޫގުންގެ ހިތެއް އޮތްނަމަ އަރަބީންގެ އެރުމާއި ވެއްޓުމުގެ ވާހަކަތައް އެ ހިތުގައި ބިންވަޅު ނެގިފައި ހުންނާނޭކަން ކަށަވަރެވެ.
(2)
މުސްލިމުން އަންދަލުސް ފަތަހަކުރުމަށް ފަހު ފާއިތުވެގެން ދިޔަ ފުރަތަމަ ދައުރަށް ފަހު އުތުރު ސަރެަހައްދީ އިމުގެ ކައިރީގައި ކްރިސްޓިއަނުންގެ ކުދިކުދި ދައުލަތްތަކެއް ނުވަތަ ރަސްކަންތަކެއް އުފެދުނެވެ. ބާރުގަދަ މުސްލިމް ވެރިންގެ ދައުރުގައި މި ރަސްކަންތައް ވެގެން ގޮސްފައި ވަނީ އަންދަލުސްގެ އިސްލާމީ ވެރިކަމަށް އެހީތެރިވާ ބަޔަކު ކަމުގައެވެ. އެހެންނަމަވެސް ވެރިންނާއި މުސްލިމުން ބަލިކަށިވެގެން ދިއުމާއެކު އެރަސްކަންތައް މިނިވަންކަން އިއުލާނުކޮށް ސަރަހައްދީ އިންމަތީގައި ހުރި ރަށްރަށާއި އަވަށްއަވަށް އަރައި ލޫޓުމާރުކޮށް ހަދާން ފަށައިފިއެވެ. މުސްލިމުންގެ އާރާއިބާރު އެންމެ ވަރުގަދަ ދައުރަކީ އުމަވީ ދައުލަތުގެ ދިގު ދައުރެވެ. ކްރިސްއަން ރަސްކަންތަކުގެ ވިޔާޏުދާކަމާއި ނޭއްގާނި އަމަލުތަކާއެކުވެސް އުމަވީ ރަސްރަސްކަލުން އެމހުންނާ މެދު ކަންތައް ބެހެއްޓެވީ ވަރަށް ރަނގަޅަށެވެ.
ހިޖުރައިން ފަސް ވަނަ ގަރުނުގައި އުމަވީ ދަރިކޮޅުގެ ވެރިކަން ވެއްޓުމަށް ފަހު މުސްލިމުންގެ އަތުން އަމަނާއި ވެރިކަމުގެ ބާރުތައް ސޮހެމުންގޮސް މުޅީން ގެއްލޭ ހިސާބަށް ހިނގައްޖެއެވެ. އަންދަލުސްގެ ބާރުގަދަ ވެރިކަން ގާތްގަނޑަކަށް ވިހި ކުދި ވެރިކަމަށް ބަދަލުވެގެން ހިނގައްޖެއެވެ. މި ވެއްޓުމުގެ ބޭނުން ހިފައިގެން އަސްތޫރިއާ އާއި ޔަސޫނާއި ލިއޯނާއި ކަސްތިއްޔާ އެއްކޮށްގެން އަލްފޮންސޯ 6 ވަކި ކްރިސްޓިއަން ވެރިކަމެއް ގާއިމު ކޮށްފިއެވެ.
(ނުނިމޭ)
